Introduction
1. Nature of
Burma – Burma has an area of about 230,800 square miles, and is therefore
greater by twenty-two thousand square miles than the German Empire. It has a
large extent of seacoast. It stretches from latitude 10o to 28o.
The Tropic of Cancer passes a little north of Mandalay. The Federated Shan
States with an area of 54,000 square Miles, and the frontier areas, are
separately administered under the Government of Burma, and there are besides
large expanses of country that remain three-fifths of the total area is covered
with forests. The extremist length of Burma is 1,300 miles and its greatest
width 700 miles.
2.
Unadministered areas – In unadministered area, the tribes manage their own
affairs absolutely, except that in recent years slavery and other objectionable
practices have been prohibited. They are nearly all extremely wild people. The
most important unadministered areas in the Kachin Hills are the Taro and Hukong
Valleys (Map. Square D.G) and the "Triangle" formed by the headwaters
of the Irrawaddy (Map Square D.G): and in the Chin Hills much of the country
between Burma on the one side and Assam and Arakan on the other. Our policy
towards these unadministered areas, with the exception of the Wild Wa States,
is gradually to take them over; and since both Kachins and Chins are valuable
military material, the absorption is a matter of interest from the recruiting
point of view.
3. Burma
Proper – By term "Burma Proper" we mean those areas which are
populated more or less by Burmese, and are efficiently served by railways and
rivers. Burma proper consists of "Lower Burma Dry Zone" and of forest
zones. Roughly speaking, Lower Burma is inhabited by Burmese, Talaings and
Karens, while Upper Burma is the true home of the Burmese. Burma proper is, in
fact, the valley of the Irrawaddy. Down both sides of the country are
continuous ranges of mountains, lying generally north and south, which are part
of a Himalayan are that runs through Burma and Malay. The hills to the east are
occupied by the Kachin, Shan, LoLo, Wa and Karen groups and those to the west
by the Chin and Naga groups.
4. Water-ways
– The Irrawaddy is the great artery along which flows the life- blood of Burma.
This magnificent water-way is navigable for big river-steamer for a thousand
miles from the sea up to Bhamo. The elevation of Bhamo is only 360 feet. There
is an extensive service of steamers belonging to the Irrawaddy Flotilla
Company. Burma's other great river, the Salween, is almost useless except for a
couple of hundred miles or so, after which it is obstructed by appalling
rapids. In passing, we may point out the interesting fact that in Map Square
E.G four of the world's mightiest rivers flow parallel, and sometimes only
thirty miles apart – the Irrawaddy, Salween, Mekong and Yangtsi. Their
arrangement is unique in the river systems of the world with regard to the
geological structure of Burma, its mountains are believed to have been uplifted
along with the Alps, Himalayas, and Mountains of Tibet and Western China in the
same earth-movement. The unexplored ranges of the ''Szuchuan Alps" are
estimated at from 22,000 to 25,000 feet. There existed an earlier mountain
system whose denuded stumps now from the down-land and plateau of the Shan
States. The great river valleys are due to parallel north and south ruptures
formed by movements subsequent to the Himalaya folding, and probably in
Pliocene times. The chief eastern tributary is the Chindwin. The Chindwin
itself is a great water-way. Steamers take 8 days to travel from the confluence
up to Homalin.
5. Railways. –
The main railway is that from Rangoon to Mandalay, with an extension to
Myitkyina in the far north. It has three eastern branches to Moulmein, the
Southern Shan States, and the Northern Shan States: and three western branches
reaching to the Irrawaddy from Pyinmana to Taung- dwingyi, with proposed
extensions to Pantanago, Minbu and Pakokku, is under construction. There are
2,075 of railway, or roughly an average of only one mile of line to every 133
square miles of country. (In India there is one mile of line to every 35 square
miles of country.) This fact, coupled with the absence of roads, has a profound
influence upon recruiting, since, not only is it difficult to get about, but a
large part of the population remains isoloated and shy.
6. Roads –
Burma is not well provided with roads, but there has been a very considerable
improvement during the last decade. Before that, there were only six short
systems of metalled motor road, all unconnected one with another. Now a trunk
road between Rangoon and Mandalay has been completed. The condition of district
roads is much improved, and the Shan States are served with a growing system of
unmetalled roads which, in the absence of much traffic are excellent in the dry
season. Nevertheless the existence of 2,300 miles of metalled roads in a
country so vast is not yet considered adequate. There are in addition 10,367
miles of unmetalled and unbridged roads. Formerly the Irrawaddy was the great
thoroughfare, and modern Burma, unlike India, has not inherited an ancient
system of road communications. There is howere an increasing demand for roads,
and developments may be expected which must have a profound influence upon
recruiting. In the Last decade railways have increased by 155 miles, metalled
roads by 152 miles and unmetalled roads by about 500 miles.
7. Population –
In spite of its immense are and its agricultural forest and mineral wealth,
Burma has a population of only 63 to the square mile. That is to say, it has a
smaller average population than any part of India, except the deserts of
Baluchistan. The gross population as shown by the Census of 1931 is 14,647,497.
The rich agricultural areas of Burma proper are thickly peopled and even
over-crowded; but the uplands on all sides are comparatively empty. The density
of population for all Burma (63 persons to the square mile) may he compared
with 226 for India, 649 for England, and 161 for Scotland (Simon Report, Vol.
I, page 81). In the Kachin, Karen and Chin Hills the villages are sometimes
quite isolated. In parts of the Southern Shan States the population is only 13
to the square mile: Trans-Salween in Mong Pan it is 7: and in the Southern Shan
States as a whole only 23. Thirty-nine percent of Burmese, and eighteen percent
of Burmese women are literate and twenty-two percent of male Karens and Shans.
Only fourteen percent of Karen women, and one percent of Shan women can read
and write. The Census for 1931 returned 3,295 Kachin males, and 972 females as
literate but that is an obvious error. The standard of literacy is certainly
not high, but, apart from men trained in the Army, there are 35 Kachin schools
with nearly 1,000 pupils, and some of these schools have been in existence for
thirty years. Of the gross total population 4,273,358 are returned as
cultivators. Forestry claims 91,547: farm stock and wild animals 177,916:
industry 786,501 transport 275,471: trade and finance 618,145: and police
troops and Government and Municipal services 83,525. There are 113,152 Buddhist
monks: 9,719 nuns: 21,829 doctors: 2,334 Lawyers, etc: 7,811 musicians and
actors: 981 authors and journalists: 2,840 sculptors in stone and wood: and
2,348 astrologers. The following figures give some idea of the pace at which
Burma is expanding. Between 1901 and 1931 the population has increased by 38
percent., croplands have increased from 11 to 19 million acres, irrigated areas
from 800,000 to 1 ½ million acres,
scholastic institu-tions from 18,280 to 24,875 factories from 172 to 1,073 with
employees from 25 thousand to 91 thousand seaborne trade has increased within
the same period from 40 crores to nearly 110 crores, postal letters from 20 to
51 millions and telegrams from 170,000 to 7 ½ millions. These are very
impressive facts and suggest the profound change that has set in – a change
from a long stagnation towards rapid development.
8. Races of
Burma – The Chins have been likened to the people of Babel from the fact that
there is a new language or dialect in every valley. The same might be said of
Burma as a whole. It is peopled by so many races that truly we know not how
many; nor who they are, nor whence they came. In no other area are the races so
diverse, or the languages and dialects so numerous as in the Indo-Chinese
Peninsula. The ethnology of Burma must positively be regarded in its relation
to the races of the neighbouring countries. One hundred and thirty-five
indigenous languages are classified in the Census Report of 1931 for Burma
alone, and in 1917 preliminary examination of the ground to be covered some day
by a linguistic survey, recorded 242 languages and dialects. The aborigines, it
is suggested, may have been akin to the Indian Munda races whose wide
distribution in prehistoric times may account for the connection that has been
traced between the Munda languages of India, the Mon-Khmer of Indo-China, and
languages of Australia, which are now grouped in one vast family called Austro–Asiatic.
But from Burma the aborigines have disappeared, unless the Andamanese are a
survival. Burma as we know it today has been peopled by successive waves of
Mongolian immigrants whose history is so important and so illuminating to a
Recruiting Officer, that we shall revert to it later. Suffice to say that the
migrations are still in progress and that they are Mongolian. Burma, in fact is
both geographically and ethnologically, separate and distinct from India. Under
both heads she belongs to the great Indo-Chinese Peninsula.
9. Scope of
this Book – We are concerned here only with the great races which are of
military value, namely, Burmese, Kachin, Chin, Shan and Karen: and with various
cognate but minor races such as Gauri, Lisu, Maru, Lashi, Atsi and Nung who
have been recruited either experimentally or accidentally and have proved a
success: and lastly with certain other races whom, at some future date, it might
be profitable to cultivate in the military sense. Such are the Kadu, Muhso, Wa,
La, Palaung, Padaung, Shan Tayok, Naga, Kokang Chinese and Kaw, and certain
Chins and Hill Karens like Taungthu. (see section 270)
10. Summary –
Let us consider for a moment what has been said. Here is a vast country, with a
thin population, and poor communications. The races are varied, and in places
their distribution is confused. We are frankly on the edge of the unknown. Our
ethnological research is limited, and far from scientific. The Linguistic
Survey of India was abandoned in Burma as a thing beyond our present capacity,
though in 1917 a preliminary examination was made of the ground to be covered.
Much historical research still remains to be done. We are at the beginning of
archaeology; and epigraphically are only scratching the surface. The Literature
at our disposal is slight, scattered and often incorrect. But here, in all
these difficulties, is the incentive for research. In every direction there is
virgin land to explore. Here are all the elements of romance with will reveal
themselves even between the covers of a Government Hand-book. The information
here collected is based on careful notes taken by the Recruiting Staff in all
parts of the country, and on conversations with instructed men too numerous to
acknowledge. Several frontier officers, notably the late and I am indebted to
Capt. Green, F.R.A.I… for many ideas and suggestions. Research will show, no
doubt that opinions must be modified as our knowledge improves. In the
meanwhile this distribution to the ethonology of Burma is put forward at the
request of the Adjutant General in India and with all due reserve.
Mandalay; C.M. ENRIQUEZ, Major,
1st June 1923. Recruiting
Officer, Burma.
All the
statistics in the above introduction were revised in March 1933 and include the
1931 Census Figures.
J.H.G.
RACES
OF BURMA
CHAPTER
1.
RECRUITING.
SEASONS,
METHODS AND GENERAL POLICY.
11. Variety of
Methods – The races of Burma are so diverse, their customs so different, and
their civilizations so unequal, that the recruitment of each requires separate
and individual treatment. Amongst independent Kachins it often happens that no
one's authority at all is acknowledged. The influence of the Duwas,
or hereditary chiefs, has sometimes disappeared and the Salangs or elders are
only of local importance. On the other hand, the Sawbwas, or princes, of
the Shan States are autocrats. Amongst the Burmese, Government officials have
large influence; whereas, with Karens, powers lies with pastors, missionaries
and elders. We must deal with all levels of understanding, with recruits who
calculate their pensions, and with others who only consider the immediate
effect of soldiering on their pigs: and to whom the conditions of service are
conveyed in parables. In the extremely remote regions of Putao, Lisu recruiting
was inaugurated quite accidentally in 1923 when a civil officer heard some
dancers singing of the wonders of travel. He introduced a man of his own into
the dance who sang refrain that the Army was the road to travel. Twenty
recruits were obtained, and a footing was thus won in a valuable field. No
opportunities are lost: but on the far frontier the splendid, manly, brave folk
are incredibly simple. Their beliefs, customs and institutions are hard to
understand. Lately a man, who went out to dine, incurred a blood –feud because his
host, in running to catch a chicken for the meal, fell and broke his neck. In
some places it is difficult to appoint permanent recruiters who incur
blood-feuds if their recruits subsequently come to grief. Burma, in short, is a
land of contrasts, of great wealth, and of hill-folk living on the edge of
things, to whom a plate of rice is luxury: a land of education and ignorance,
of High Courts and shirt-sleeve law, of culture and naked savagery. Cases
brought up for frontier legislation illustrate sufficiently the arrested
mentality of man in those back-woods where time stands still. Cases three years
old are common. The Recruiting Officer in Putao recently met an old man who had
just spent 14 years collecting the value (in pigs) of his married daughter, and
was returning home with his mission triumphantly accomplished. Less fortunate
is the present Taung Ok of Htawgaw who, though now 40 years old, is still paying
off the price for his late mother. The other day, a Kachin brought to Court a
complaint that his opium had been stolen.
"How long ago?"
"Oh, some time"
"How long?"
"Some years"
"How many years?"
"Oh…before British
Annexation."
"Your opium was
stolen" said the Magistrate. "nearly forty years ago. The case is
transferred to the prehistoric courts of Majoi Shingra Bum."
In this
circumstances the recruiting system must be sufficiently elastic to meet all
manner of needs. Without laboring the point it need merely be said that the
Burmese are highly civilized plains-men, with an ancient literature, and a
religion (Buddhism) that is profound philosophy; while the Chins are naked
hill-tribes, with no writing at all, and a religion (Animism) which is simply a
crude form of nature worship. Obviously, a system that suits the one does not
necessarily answer with the other.
နိဒါန္း
၁။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏သဘာ၀
- ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ဧရိယာ ၂၃၀,၈၀၀ စတုရန္းမုိင္ က်ယ္၀န္း ေသာေၾကာင့္ ဂ်ာမန္အင္ပါယာထက္
စတုရန္းမုိင္ ႏွစ္ေထာင္ႏွစ္ရာ ပို၍ႀကီးမားသည္။ ျမန္ မာႏုိင္ငံတြင္ ရွည္လ်ားေသာပင္လယ္ကမ္းရုိးတန္းရွိၿပီး
လက္တီတြဒ္ ၁၀ ဒီဂရီမွ ၂၈ ဒီဂရီ ထိ ရွိသည္။ ဥတၱရာယာဥ္စြန္းတန္းသည္ မႏ ၱေလးၿမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္အနီးမွ
ျဖတ္သန္းသြား သည္။ စတုရန္းမုိင္ ၅၄,၀၀၀ က်ယ္၀န္းေသာ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္
နယ္စပ္ေဒ သဧရိယာမ်ားအား ျမန္မာႏုိင္ငံအစုိးရလက္ေအာက္တြင္ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္သည္။
ထုိ႔ျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္
မရွိေသးေသာနယ္ေျမမ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ ရွိေနၿပီး စတုရန္းမုိင္ ၁၇,၀၀၀ က်ယ္၀န္းသည္။ နယ္ေျမတစ္ခုလုံး၏ငါးပုံသုံးပုံသည္
သစ္ေတာမ်ားျဖင့္ ဖုံးလႊမ္း လ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အရွည္ဆုံးအလ်ားသည္ ၁၃၀၀မုိင္ရွိၿပီး
အက်ယ္ဆုံးအနံသည္ မုိင္ ၇၀၀ ရွိသည္။
၂။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသးေသာေဒသမ်ား - အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသးေသာေဒသမ်ား
တြင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားက သူတုိ႔၏အေရးကိစၥမ်ားကို လုံး၀တာ၀န္ယူေျဖရွင္းၾက သည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အနည္းငယ္ကမူ ေကြ်းကြ်န္စနစ္ႏွင့္အျခားမလုိလားအပ္ေသာ အ ေလ့အထမ်ားကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ခဲ့သည္။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသးေသာေဒသမ်ားရွိတုိင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားသည္ အလြန္ရုိင္းစုိင္းလုနီးပါးျဖစ္ၾကသည္။
ကခ်င္ေတာင္တန္းမ်ား တြင္ အလြန္အေရးႀကီးသည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ မရွိေသးေသာေဒသမ်ားမွာ
Taro ႏွင့္ဟူး ေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဧရာ၀တီျမစ္ဖ်ားပိုင္းရွိ ႀတိဂံေဒသသည္လည္း
အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသးေသာေဒသအျဖစ္ ကခ်င္ေတာင္တန္း၌ ပါ၀င္သည္။ ခ်င္းေတာင္တန္း တြင္
တစ္ဘက္မွျမန္မာျပည္ အျခားတစ္ဘက္မွအာသံနယ္ႏွင့္ရခုိင္ကမ္းေျမာင္အၾကားရွိ နယ္ေျမသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသးေသာေဒသ
ျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မရွိေသး ေသာေဒသမ်ားအတြက္ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔၏မူ၀ါဒမွာ ရိုင္းစုိင္းေသာ
"၀နယ္"မ်ားမွလြဲ၍ က်န္ေဒသ မ်ားအား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ တျဖည္းျဖည္းခ်မွတ္ကာ
ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ျဖစ္သည္။ ကခ်င္ ႏွင့္ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ စစ္တပ္အတြက္ တန္ဖုိးရွိေန၍
ထုိလူမ်ဳိးစုမ်ားအား အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္သို႔ သိမ္းသြင္းျခင္းသည္ စစ္သားစုေဆာင္းေရးရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္
စိတ္၀င္စားဖြယ္ ျဖစ္သည္။
၃။ ျမန္မာျပည္မ - "ျမန္မာျပည္မ"ဟူေသာေ၀ါဟာရကို
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔က ဗမာလူမ်ဳိးအမ်ားအ ျပားေနထုိင္လ်က္ရွိၿပီး မီးရထားလမ္းႏွင့္သေဘၤာလမ္းမ်ားျဖင့္
သြားလာရန္ လြယ္ကူေသာ ေဒသကို ဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္မတြင္ စပါးစုိက္ပ်ဳိးသည့္ေျမျပန္႔လြင္ျပင္ႏွင့္ျမစ္၀
ကြ်န္းေပၚေဒသပါ၀င္ေသာ ေအာက္ျမန္မာျပည္၊ အထက္ျမန္မာျပည္ဟုေခၚေသာ မုိးေခါင္ ေရရွားရပ္၀န္း
"Dry Zone" ႏွင့္သစ္ေတာမ်ားရွိအရပ္တုိ႔ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ အၾကမ္း အားျဖင့္
ေျပာရမည္ဆုိလွ်င္ ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ ဗမာ၊ တလုိင္း(ယခုမြန္)ႏွင့္ကရင္လူ မ်ဳိးမ်ား
ေနထုိင္ၾကၿပီး အထက္ျမန္မာျပည္သည္ ဗမာလူမ်ဳိးတုိ႔၏စစ္မွန္ေသာဌာေန ျဖစ္ သည္။ "ျမန္မာျပည္မ"သည္
စင္စစ္အားျဖင့္ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းျဖစ္သည္။ ဧရာ၀တီျမစ္၏ ကမ္းႏွစ္ဖက္တြင္ ေတာင္တန္းမ်ားသည္
အဆက္မျပတ္တည္ရွိလ်က္ရွိၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ ေျမာက္ဘက္မွ ေတာင္ဘက္သို႔ စီတန္းေနသည္။ ထုိေတာင္တန္းမ်ားသည္
ျမန္မာျပည္ႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံတုိ႔အေပၚ၌ ျဖတ္ေက်ာ္ တည္ရွိေသာ ဟိမ၀ႏ ၱာ ေတာင္တန္း၏ေတာင္စြယ္ မ်ားျဖစ္သည္။
အေရွ႕ဘက္ရွိေတာင္ကုန္းမ်ားတြင္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ Lolo၊ "၀"ႏွင့္ကရင္လူမ်ဳိးစု
မ်ား ေနထုိင္ၾကၿပီး အေနာက္ဘက္ေတာင္ကုန္းမ်ားတြင္ ခ်င္းႏွင့္နာဂလူမ်ဳိးအုပ္စုမ်ား ေန
ထုိင္ၾကသည္။
၄။ ေရေၾကာင္းလမ္းမ်ား - ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ႀကီးမားေသာ
ေသြးလႊတ္ေၾကာျဖစ္ၿပီး ထုိျမစ္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အသက္ေသြးမ်ား စီးဆင္းၾကသည္။
ခန္႔ညားထည္၀ါေသာ ျမစ္ႀကီးဧရာ၀တီသည္ ပင္လယ္၀မွ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ထိ မုိင္ေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ေအာင္
ျမစ္ လမ္းခရီးသြားသေဘၤာႀကီးမ်ား ခုတ္ေမာင္းႏုိင္သည္။ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕သည္ ေပ ၃၀၀ ခန္႔သာ
ျမင့္သျဖင့္ ဧရာ၀တီဖလုတ္တီလာကုမၸဏီပုိင္သေဘၤာျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ
ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အျခားျမစ္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ေသာ "သံလြင္ ျမစ္"သည္
မုိင္ ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔သာ သေဘၤာမ်ား သြားလာႏိုင္ၿပီး ျမစ္၏က်န္အစိတ္အပုိင္း သည္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ေကာင္းေသာေရတံခြန္မ်ားေၾကာင့္
ေရေၾကာင္းခရီးကို အေႏွာင့္အ ယွက္ျဖစ္ေစသည္။ ကမ ၻာ့ျမစ္ႀကီးေလးသြယ္ျဖစ္ေသာ ဧရာ၀တီ၊ သံလြင္၊
မဲေခါင္ႏွင့္ယန္စီ တုိ႔သည္ မ်ဥ္းၿပိဳင္စီးဆင္းလ်က္ရွိၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ေနရာေဒသတြင္ ျမစ္တစ္ျမစ္ႏွင့္တစ္ျမစ္အ
ၾကား မုိင္သုံးဆယ္သာ ကြာေ၀းသည္။ ျမစ္ႀကီးေလးသြယ္၏တည္ရွိပုံအေနအထားသည္ ကမ ၻာ့ျမစ္ႀကီးမ်ား၏တည္ရွိသည့္စနစ္တြင္
ထူးျခားသည္ဟုဆုိရမည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၏ပထ၀ီ၀င္ ရပ္တည္ခ်က္အေနအထားအရ ႏုိင္ငံရွိေတာင္တန္းမ်ားသည္
Alpsေတာင္မ်ား၊ ဟိမ၀ႏ ၱာေတာင္မ်ားအျပင္ တိဗက္ႏုိင္ငံႏွင့္အေနာက္ပိုင္းတရုတ္ျပည္ရွိေတာင္မ်ားႏွင့္တစ္
ၿပိဳင္တည္း ေျမငလ်င္လႈပ္ရွားရာ၌ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္ဟုယုံၾကည္စရာ ရွိသည္။ စူးစမ္းေလ့လာသြားေရာက္ျခင္းမျပဳေသးေသာ
"Szuchuan Alps" ေတာင္တန္းမ်ားသည္ ေပေပါင္း ၂၂,၀၀၀ မွေပေပါင္း ၂၅,၀၀၀ ထိျမင့္လိမ့္မည္ဟုခန္႔မွန္းရသည္။
ေစာေစာပိုင္းအ ခ်ိန္ကာလမ်ားက ေတာင္ကုန္းတစ္ခုရွိခဲ့ေသာ္လည္း သစ္ပင္မ်ား ကင္းမဲ့ေသာေၾကာင့္
ယခု အခါ ေျမနိမ့္ေဒသအျဖစ္ေျပာင္းလဲကာ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ျမစ္၀ွမ္းႀကီးမ်ားသည္ ဟိမ၀ႏ ၱာေတာင္ႀကီးေျမာက္ဘက္ႏွင့္ေတာင္ဘက္မ်ဥ္း
ၿပိဳင္ က်ဳိးေပါက္လႈပ္ရွားရာမွ Pliocene ေခတ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ဧရာ၀တီျမစ္
ႀကီး၏အေရွ႕ဘက္ျမစ္လက္တက္ႀကီးမ်ားအနက္ ေရႊလီႏွင့္ "တပိန္"တုိ႔သည္ ထင္ရွားၿပီး
အေနာက္ဘက္ျမစ္လက္တက္သည္ "ခ်င္းတြင္းျမစ္"ျဖစ္သည္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္သည္ ေရ ေၾကာင္းခရီးလမ္းႀကီးတစ္ခုျဖစ္ၿပီး
သေဘၤာမ်ားသည္ ျမစ္ဆုံမွ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕အထိ (၈)ရက္ ၾကာခုတ္ေမာင္းရသည္။
၅။ မီးရထားလမ္းမ်ား - အဓိကမီးရထားလမ္းသည္ ရန္ကုန္မွ
မႏ ၱေလးၿမိဳ႕အထိျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ဘက္ရွိ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕အထိ တုိးခ်ဲ႕ေဖာက္လုပ္ထားသည္။
ရန္ကုန္-မႏ ၱေလးမီးရ ထားလမ္းတြင္ အေရွ႕ဘက္ရွိ လမ္းခြဲမ်ားမွာ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ရွမ္း
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အေနာက္ဘက္သို႔ လမ္းခြဲသုံးခုရွိရာတြင္ ဧရာ၀
တီျမစ္ကမ္းပါးရွိ ျပည္ၿမိဳ႕ႏွင့္ျမင္းျခံသို႔လည္းေကာင္း၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကမ္းရွိ မုံရြာၿမိဳ႕သို႔လည္း
ေကာင္း ေရာက္ရွိႏုိင္သည္။ စတုတၳေျမာက္ မီးရထားလမ္းခြဲသည္ ပ်ဥ္းမနားမွေတာင္တြင္း ႀကီးၿမိဳ႕အထိျဖစ္ၿပီး
တုိးခ်ဲ႕ေဖာက္လုပ္ရန္စီမံခ်က္အရ Pantanago၊ မင္းဘူးႏွင့္ပခုကၠဴၿမိဳ႕ မ်ားသို႔ ေဖာက္လုပ္ဆဲျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မီးရထားလမ္း ၂၀၇၅ မုိင္ေဖာက္လုပ္ ထားၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အၾကမ္းအားျဖင့္
၁၃၃ စတုရန္းမုိင္တြင္ မီးရထားလမ္း ၁ မုိင္ပွ်မ္း မွ်ရွိသည္ဟုဆုိႏုိင္သည္။ (အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္
၃၅ စတုရန္းမုိင္၌ မီးရထားလမ္းတစ္မုိင္စီ ရွိ သည္။)မီးရထားလမ္းနည္းပါးသည့္အျပင္ ကုန္းလမ္းခရီးလည္း
နည္းပါးသျဖင့္ စစ္သားစု ေဆာင္းရာတြင္ ႀကီးမားေသာအဟန္႔အတား ျဖစ္ေစသည္။ ထုိ႔ျပင္ ခရီးသြားလာရန္
မလြယ္ ကူသည္ႏွင့္အမွ် လူအမ်ားစုသည္ သီးျခားေနထုိင္ၾကၿပီး ရွက္ေၾကာက္ျခင္းေၾကာင့္ စစ္
သားစုေဆာင္းေရးအတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေစသည္။
၆။ လမ္းမ်ား - ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ကုန္းလမ္းခရီးမ်ားမ်ားစားစား
မရွိေသာ္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းက တုိးတက္မႈမ်ား အေတာ္အသင့္ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္
ေမာ္ေတာ္ကား လမ္းတုိ(၆)သြယ္ရွိရာတြင္ တစ္လမ္းႏွင့္တစ္လမ္း ဆက္စပ္မႈမရွိေပ။ ယခုအခါ ရန္ကုန္မွ
မႏ ၱေလးသို႔ လမ္းခြဲတစ္လမ္းေဖာက္လုပ္ၿပီးစီးသြားၿပီျဖစ္သည္။ ခရုိင္မ်ားရွိ လမ္းမ်ားသည္
မ်ားစြာတုိးတက္ေကာင္းမြန္ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ရွိလမ္းမ်ားသည္ ေက်ာက္ခင္းလမ္းမဟုတ္ ေသာ္လည္း
ယာဥ္အသြားအလာ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ေႏြရာသီေျခာက္ေသြ႔ခ်ိန္၌ အ ေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။ မည္သို႔ဆုိေစကာမူ
အလြန္က်ယ္၀န္းေသာႏုိင္ငံ၌ ေက်ာက္ခင္းလမ္း ၂၃၀၀ မုိင္သာရွိျခင္းသည္ လုံေလာက္မႈမရွိဟုသေဘာထားႏုိင္သည္။
ေက်ာက္လမ္းမုိင္ ၂၃၀၀ အျပင္ ေက်ာက္ခင္းလမ္းမဟုတ္ဘဲ တံတားမ်ားေဖာက္လုပ္ထားျခင္းမရွိေသာလမ္း
၁၀,၃၆၇ မုိင္ရွိသည္။ ယခင္အခါက ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ခရီးသြားလာေရးအတြက္ လမ္းမ ႀကီးျဖစ္သည္။
ေခတ္သစ္ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင့္မတူဘဲ ေရွးေခတ္မွလမ္းခရီး ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကို
အေမြဆက္ခံျခင္း မျပဳခဲ့ရေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လမ္းခ ရီးေဖာက္လုပ္ျခင္း
ထပ္မံတုိးခ်ဲ႕ရန္ ေတာင္းဆုိလ်က္ရွိေပၿပီ။ ထုိသို႔လမ္းခရီးသြားလာမႈ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႔မွသာလွ်င္
စစ္သားစုေဆာင္းေရးသည္လည္း ေလးနက္ေသာအရွိန္ၾသဇာ ရရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာဆယ္စုႏွစ္တြင္
မီးရထားလမ္း(၁၅၅)မုိင္၊ ေက်ာက္ခင္း လမ္း ၁၅၂ မုိင္ႏွင့္ေက်ာက္မခင္းေသာလမ္း မုိင္(၅၀၀)ခန္႔
တုိးတက္လာခဲ့ေပၿပီ။
၇။ လူဦးေရ - ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ က်ယ္၀န္းသည္ႏွင့္အမွ်
စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ သစ္ေတာႏွင့္ဓာတ္ သတၱဳခ်မ္းသာၾကြယ္၀ပါလ်က္ စတုရန္းတစ္မုိင္လွ်င္ လူဦးေရ
၆၃ ေယာက္သာ ေနထိုင္ၾက သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဘလူးခ်စ္စတန္သဲကႏ ၱာရမွတစ္ပါး
က်န္အိႏၵိယႏုိင္ငံမည္ သည့္အစိတ္အပိုင္းထက္မဆုိ ပ်မ္းမွ် လူဦးေရနည္းပါးသည္ဟုဆိုႏုိင္သည္။
၁၉၃၁-ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏လူဦးေရ စုစုေပါင္းသည္ ၁၄,၆၄၇,၄၉၇ ရွိသည္။
ျမန္ မာျပည္မရွိ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ေသာလယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးေဒသတြင္ လူဦးေရထူထပ္ၿပီး ရွိ သင့္သည္ထက္
မ်ားျပားသည္။ သို႔ေသာ္ အထက္ဘက္ရွိ အရပ္ေဒသအားလုံးတြင္ လူဦး ေရ မရွိသေလာက္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလုံးတြင္ လူဦးေရသိပ္သည္းမႈသည္ စတုရန္း မုိင္ ၁ မုိင္လွ်င္ ၆၃ ဦးသာေနထုိင္၍
အိႏၵိယတြင္ စတုရန္းမုိင္ ၁ မုိင္လွ်င္ ၂၂၆ ဦး၊ အဂၤလန္ ၌ ၆၄၉ ဦး၊ စေကာ့တလန္၌ ၁၆၁ ေယာက္တုိ႔ႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ႏုိင္သည္။
(Simon Report Vol. I, Page 81) ကခ်င္၊ ကရင္၊ ခ်င္းေတာင္မ်ားတြင္ ေက်းရြာမ်ား၌ တစ္ခါတရံေနထိုင္
သူ မရွိသေလာက္ျဖစ္သည္။ ေတာင္ပုိင္းရွမ္းျပည္နယ္၏အခ်ဳိ႕အရပ္ေဒသမ်ားတြင္ စတု ရန္း ၁ မုိင္၌
ေနထုိင္သူ ၁၃ ဦးသာရွိသည္။ သံလြင္ျမစ္အား ျဖတ္သန္းသြားေသာ မိန္းပန္ တြင္ ၇ ဦးေနထိုင္ၿပီး
ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္တစ္ခုလုံးတြင္ စတုရန္းတစ္မုိင္၌ ၂၃ ဦးသာ ေနထိုင္သည္။ ဗမာ ၃၉
ရာခုိင္ႏႈန္းႏွင့္ဗမာအမ်ဳိးသမီး ၁၈ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ စာတတ္၍ ကရင္၊ ရွမ္းအမ်ဳိးသား ၂၂
ရာခုိင္ႏႈန္းသာ စာတတ္ၾကသည္။ ကရင္အမ်ဳိးသမီး ၁၄ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ရွမ္း အမ်ဳိးသမီး ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ
စာေရးစာဖတ္တတ္ၾကသည္။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္၊ သန္းေခါင္စာရင္း အရ ကခ်င္အမ်ဳိးသား ၃၂၉၅ ဦးႏွင့္ကခ်င္အမ်ဳိးသမီး
၉၇၂ ဦး စာတတ္ေၾကာင္းသိရသည္။ သို႔ေသာ္ ထုိအေရအတြက္သည္ ထင္ရွားေသာမွားယြင္းခ်က္ ျဖစ္သည္။
စာေရး၊ စာဖတ္ တတ္သည့္အဆင့္အတန္းသည္ အမွန္ပင္ မျမင့္မားေပ။ သို႔ေသာ္ စစ္တပ္တြင္ သင္တန္း
တက္ေသာ ကခ်င္အမ်ဳိးသားမ်ားမွလြဲ၍ ကခ်င္ကေလးငယ္မ်ားအဖုိ႔ သင္ၾကားရန္ ၃၅ ေက်ာင္းသာရွိၿပီး
စာသင္သားဦးေရ ၁၀၀၀ ခန္႔သာ ရွိသည္။ ဤစာသင္ေက်ာင္းမ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕သည္ ႏွစ္ ၃၀ မွ် ၾကာျမင့္စြာ
ရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လူဦးေရစုစုေပါင္းအ နက္ ၄၂၇၃၃၅ ဦးသည္ လယ္သမားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း
သန္းေခါင္စာရင္းအရ သိရသည္။ သစ္ေတာလုပ္ကိုင္သူ ၉၁၅၄၇ ဦး၊ လယ္ယာသုံးကြ်ဲႏြားႏွင့္ေတာရုိင္းတိရစ
ၦာန္ ၁၇၇၉၁၆၊ စက္မႈလုပ္ငန္း ၇၈၆၅၀၁၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ၂၇၅၄၇၁၊ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ေငြေၾကးလုပ္
ငန္း ၆၁၈၁၄၅ ရဲတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္အစိုးရအဖြဲ႔၊ ျမဴနီစပယ္လုပ္ကိုင္သူ ၈၃၅၂၅ ဦးရွိသည္။ ထုိ႔ျပင္
ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီး ၁၁၃၁၅၂ ပါး၊ သီလရွင္ ၉၇၁၉ ပါး၊ ဆရာ၀န္ ၂၁၈၂၉၊ ေရွ႕ေန ၂၃၃၄ ဦး၊
ဂီတပညာရွင္ႏွင့္ဇာတ္မင္းသား ၇၈၁၁၊ စာေရးဆရာႏွင့္သတင္းစာဆရာ ၉၈၁၊ သစ္သားႏွင့္ေက်ာက္တုံးပန္းပုထုလုပ္သူ
၂၈၄၀၊ နကၡတ္ေဗဒင္ဆရာ ၂၃၄၈ ဦးရွိေၾကာင္း ၁၉၃၁ သန္းေခါင္စာရင္းအရ သိရသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ
ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏တုိးတက္မႈကို အေတာ္အတန္ ေဖာ္ျပႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ ၁၉၀၁
မွ ၁၉၃၁ ခုအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏လူဦးေရ ၃၈ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးပြားလာၿပီး သီးႏွံစုိက္ဧကသည္
၁၁ သန္းမွ ၁၉ သန္းထိ တုိးတက္ခဲ့သည္။ စပါးစုိက္ဧကသည္ ၈ သန္းမွ ၁၃ သန္းထိ မ်ားလာၿပီး
ဆည္ ေျမာင္းျဖင့္ ေရသြယ္သည့္ဧက ၈၀၀၀၀၀ မွ 1 ½ သန္းဧကထိမ်ားခဲ့သည္။ ပညာသင္ဌာန ၁၈၂၈၀
မွ ၂၄၈၇၅၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံမ်ား ၁၇၂ မွ ၁၀၇၃ ထိ တုိးလာၿပီး လုပ္သားအင္အား ၂၅၀၀၀ မွ ၉၁၀၀၀
ရွိသည္။ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းျဖင့္ ကုန္စည္ကူးသန္းျခင္းသည္ ၁၉၀၁ မွ ၁၉၃၁ အတြင္း ကုေဋ ၄၀
မွ ကုေဋ ၁၀၀ နီးပါး တုိးတက္ခဲ့သည္။ ေခ်ာစာပို႔လုပ္ငန္း သည္ သန္း ၂၀ မွ သန္း ၅၀ ထိရွိလာၿပီး
ေၾကးနန္းလုပ္ငန္း ၁၇၀၀၀၀ မွ 7 ½ သန္းထိရွိခဲ့ သည္။ အထက္ပါတုိးတက္မႈမ်ားသည္ အလြန္စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာမ်ားျဖစ္ၿပီး
ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားသည္ ကာလၾကာစြာ ေရေသအုိင္ကဲ့သို႔ မလႈပ္မရွားရွိေနရာမွ လ်င္ျမန္ေသာအရွိန္ျဖင့္
ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဆီသို႔ ဦးတည္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။
၈။ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား
- ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ Babel လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္တူ သည္။ အေၾကာင္းမွာ ခ်ဳိင့္၀ွမ္းတုိင္း၌
ေနၾကေသာ ခ်င္းလူမ်ဳိးစုမ်ားတြင္ ဘာသာစကားအ သစ္ သို႔မဟုတ္ ေဒသအလုိက္ ေျပာစကားတစ္မ်ဳိးစီ
ရွိ၍ျဖစ္သည္။ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလုံး တြင္လည္း ေဒသအလုိက္ေျပာစကားတစ္မ်ဳိးစီ ရွိသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္
ေနထုိင္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု မ်ားလြန္း၍ အမွန္ေျပာရလွ်င္ လူမ်ဳိးစု မည္မွ်ရွိသည္ကို
မသိႏုိင္သ လုိ ၎တုိ႔၏အမည္ႏွင့္မည္သည့္အခ်ိန္က ေရာက္လာသည္ကိုလည္း မသိႏုိင္ပါ။ အင္ဒုိ
ခ်ဳိင္းနားကြ်န္းဆြယ္ကဲ့သို႔ မည္သည့္ေဒသတြင္မွ် လူမ်ဳိးစုဦးေရမ်ား ကြဲျပားျခင္း သို႔မဟုတ္
ဘာသာစကားႏွင့္ေဒသအလုိက္ေျပာစကား ျခားနားျခင္း မရွိပါ။ လူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္းေလ့ လာသည့္ပညာရပ္အရ
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လူမ်ဳိးစုမ်ားသည္လည္း အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားမွ လူမ်ဳိး စုမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံရာမွ
ျဖစ္ထြန္းလာသည္ဟုယူဆႏုိင္သည္။ ၁၉၃၁ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံထဲ၌ပင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု
ဘာသာစကားေျပာ ၁၃၅ မ်ဳိးရွိေၾကာင္း ခြဲ ျခားျပထားသည္။ ၁၉၁၇ ၌ ပဏာမေကာက္ယူသည့္စာရင္းမ်ားအရ
ဘာသာစကားႏွင့္ေဒ သအလုိက္ေျပာစကား အမ်ဳိးေပါင္း ၂၄၂ မ်ဳိးရွိသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ကနဦးေပါက္ဖြားေန
ထုိင္သူမ်ားသည္ အိႏၵိယရွိ Munda လူမ်ဳိးစုမ်ားႏွင့္အမ်ဳိးေတာ္စပ္သည္ဟုယူဆရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္
သမုိင္းမတင္မီေခတ္က အိႏၵိယ Munda လူမ်ဳိးစုမ်ားသည္ ေနရာ ေဒသမ်ားစြာသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့၍
ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အိႏၵိယ Munda လူမ်ဳိးဘာသာစကားသည္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားရွိ မြန္ခမာတုိ႔၏ဘာသာစကားႏွင့္ဆက္ႏႊယ္ေၾကာင္း
ေတြ႔ရသည္။ ထုိမွ်မက ၾသစေၾတးလ်လူမ်ဳိးမ်ား၏ဘာသာစကားႏွင့္လည္း ဆက္ႏႊယ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရ၍
အိႏၵိယ Mundaဘာသာစကား၊ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားမြန္ခမာဘာသာစကားႏွင့္ၾသစေၾတးလ်လူမ်ဳိးဘာ သာစကားတုိ႔ကို
က်ယ္ျပန္႔ေသာမိသားစုဘာသာစကားအျဖစ္ျဖင့္ Austro-Asiatic "ေအာ္ ထရုိေအးရွားတစ္"ဟုေခၚသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေရွးဦးစြာ ေနထုိင္ခဲ့သူမ်ားသည္ ေပ်ာက္သြားၿပီး "အန္ဒမန္ကြ်န္းသား"မ်ားသာ
အသက္ရွင္၍ ဆက္လက္က်န္ရွိေနပုံရ သည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သိရသမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔
မြန္ဂုိမ်ား အဆက္မျပတ္ေျပာင္း ေရႊ႕၀င္ေရာက္လာခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ေျပာင္းလာသူ မြန္ဂုိတုိ႔၏သမုိင္းေၾကာင္းသည္
အ ေရးႀကီး၍ စစ္သားစုေဆာင္းေရးအရာရွိတစ္ေယာက္အဖုိ႔ အသိဉာဏ္ပြင့္လင္းေစပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍
မြန္ဂုိမ်ားအေၾကာင္းကို ေႏွာင္းပိုင္း၌ ျပန္တင္ျပပါမည္။ မြန္ဂုိမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔
၀င္ေနျခင္းသည္ ဆက္လက္ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ အမွန္အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ပထ၀ီ၀င္ အရျဖစ္ေစ၊
လူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း ေလ့လာသည့္သိပၸံပညာအရျဖစ္ေစ အိႏၵိယႏွင့္ကြဲျပား သည္။ ပထ၀ီ၀င္အရႏွင့္လူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း
ေလ့လာသည့္သိပၸံပညာရပ္ေခါင္းစဥ္ႏွစ္မ်ဳိး လုံးအရ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အင္ဒိုင္ခ်ဳိင္းနားကြ်န္းဆြယ္ႀကီးႏွင့္သက္ဆုိင္လ်က္
ရွိေနေပ သည္။
၉။ ဤစာအုပ္၏ျဖန္႔က်က္ႏုိင္မႈနယ္ပယ္ - ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သည္
ဤစာအုပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္ သားစုေဆာင္းေရးအတြက္ တန္ဖုိးရွိေသာ လူမ်ဳိးစုႀကီးမ်ားကိုသာ
အေလးထားေရးသားရန္ ျဖစ္သည္။ ထုိလူမ်ဳိးစုႀကီးမ်ားမွာ ဗမာ၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ရွမ္းႏွင့္ကရင္တုိ႔ျဖစ္သည္။
ထုိ႔ျပင္ ဇာစ္ျမစ္တူညီေသာ္လည္း လူမ်ဳိးစုငယ္မ်ားျဖစ္ေသာ ေဂါရီ၊ လီဆူး၊ မရူ၊ ေလရွီ၊
အဇီးႏွင့္ႏုန္ တုိ႔အား စမ္းသပ္သည့္သေဘာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မေတာ္တဆျဖစ္ေစ စစ္သားအျဖစ္ သိမ္းသြင္း
ေလ့က်င့္ေပးေသာအခါ ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ေနာက္ဆုံးတြင္ အျခား တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုကေလးမ်ားအားလည္း
ေနာင္အခါ စစ္သားအျဖစ္စည္းရုံးသိမ္းသြင္း ခဲ့လွ်င္ စစ္သေဘာအရ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမည္ဟုေမွ်ာ္လင့္ရသည္။
တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုကေလး မ်ားမွာ ကဒူး၊ မုိဆုိ၊ ၀၊ လ၊ ပေလာင္၊ ပေဒါင္၊ ရွမ္းတရုတ္၊
နာဂ၊ ကိုးကန္႔တရုတ္၊ ေကာ္ႏွင့္ တရုတ္အခ်ဳိ႕ ေတာင္ေပၚကရင္ဟုေခၚေသာ ေတာင္သူမ်ားျဖစ္သည္။
(See section 270)
၁၀။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ - ေျပာဆုိၿပီးေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားအား
ေခတၱမွ် စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ စို႔။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ က်ယ္ျပန္႔ကာ လူဦးေရနည္းပါးၿပီး လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး
ညံ့ဖ်င္း သည္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား ကြဲျပားျခားနားလ်က္ ရွိၿပီး အခ်ဳိ႕ေဒသမ်ား၌
တုိင္းရင္း သားလူမ်ဳိးစုမ်ား ေရာေႏွာေနၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရလွ်င္
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ သည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆုံးစြန္ေသာ မသိျခင္းသို႔ေရာက္ေနရပါ
သည္။ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔၏လူမ်ဳိးေရးအေၾကာင္းေလ့လာသည့္သိပၸံပညာရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍သုေတ သနျပဳခ်က္မ်ားမွာ
က်ဥ္းေျမာင္းရုံမက သိပံၸနည္းက်လည္း မဟုတ္ပါ။ အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ ဘာသာစကားစူးစမ္းေလ့လာမႈကို
ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိ ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံလူမ်ဳိးစုမ်ား၏ဘာသာစကားႏွင့္ေဒသသုံးစကားမ်ားကို
သုေတသနျပဳရန္ အတြက္ လက္ရွိကြ်ႏု္ပ္တုိ႔စြမ္းအားနယ္မွ ေက်ာ္လြန္ေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၁၇
တြင္ တစ္ႏုိင္ငံလုံး၌ ပဏာမစစ္ေဆးေမးျမန္းျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ား
အား သုေတသနျပဳရန္ မ်ားစြာက်န္ေနပါေသးသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သည္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း တူးေဖာ္သုေတသနျပဳလုပ္ျခင္းကို
အစပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ေနပါၿပီ။ ေက်ာက္စာကမၸည္းပညာရပ္ ႏွင့္ဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားအား ေျမျပင္ေပၚ၌
ရွာေဖြစ ျဖစ္ပါသည္။ စာေပႏွင့္ပတ္သက္ ၍ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သည္ အနည္းငယ္သာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၿပီး
တစ္ခါတရံ မမွန္မကန္ျဖစ္ရသည္။ သို႔ေသာ္ အခက္အခဲမ်ားၾကားမွ သုေတသနျပဳရန္ မက္လုံးေပးလ်က္ရွိသည္။
မည္သည့္ ဘက္သို႔ၾကည့္ၾကည့္ သြားေရာက္ရွာေဖြစူးစမ္းျခင္း မျပဳေသးေသာေျမရုိင္းေျမလြတ္မ်ားရွိ
ေနပါေသးသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အစိုးရ၏လက္စြဲစာအုပ္ထဲမွာပင္ စြန္႔စြန္႔စားစား သုေတသနျပဳ ခ်က္မ်ားကို
ထုတ္ေဖာ္ႏုိင္ရန္ ရွိပါသည္။ ဤစာအုပ္တြင္ ပါ၀င္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ား သည္ တစ္ႏုိင္ငံလုံးရွိေဒသအသီးသီး၌တာ၀န္ထမ္းေဆာင္လ်က္ရွိေသာ
စစ္သားစုေဆာင္း ေရးတပ္ဖြဲ႔၀န္ထမ္းမ်ား ဂရုတစုိက္ ေရးသားေပးပို႔သည့္မွတ္စုမ်ားအား အေျခခံအျဖစ္ထားရွိ
ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ အခ်က္အလက္မ်ား စုေဆာင္းေရးသားရန္ တာ၀န္ေပးထားသူမ်ားထံမွရရွိ သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုလည္း
ဤစာအုပ္တြင္ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါသည္။ ထုိကဲ့ သို႔ ေရးသားေပးပို႔သူ မ်ားျပားလြန္းသျဖင့္
ယင္းပုဂၢဳိလ္မ်ားအား အသိအမွတ္ျပဳရန္ ၀န္ေလး ေနရပါသည္။ နယ္စပ္ေဒသရွိ အရာရွိအခ်ဳိ႕ျဖစ္ေသာ
ကြယ္လြန္သူ Mr.T.F.Wilson ႏွင့္ Mr. F.S.Gross တုိ႔သည္ ကြ်ႏု္ပ္အား ဤစာအုပ္ကို ေရးသားရာ၌
တန္ဖုိးရွိေသာအကူအ ညီမ်ားေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ Capt. Green, F.R.A.I အား အၾကံဉာဏ္မ်ားႏွင့္စိတ္ကူး
ဉာဏ္ေပးခဲ့ျခင္းအတြက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေဖၚျပလုိပါသည္။ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား က အၾကံဉာဏ္မ်ားကို
ျပဳျပင္ရန္လုိအပ္ေၾကာင္း ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔၏အသိပညာဖြံ႔ၿဖိဳးလာသည္ႏွင့္ အမွ် ဖြင့္ဆုိျပသၾကမည္အမွန္
ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေတာအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏တုိင္းရင္း သားလူမ်ဳိးစုမ်ားအေၾကာင္းကို အိႏၵိယႏုိင္ငံစစ္ေရးခ်ဳပ္၏ေတာင္းဆုိခ်က္အရ
ထည့္သြင္း ျပဳစုေရးသားတင္ျပလုိက္ပါသည္။
မႏ ၱေလးၿမိဳ႕ C.M.
ENRIQUEZ, Major,
၁၉၂၃-ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ(၁)ရက္ Recruiting
Officer, Burma.
အထက္ပါနိဒါန္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ စာရင္းဇယားမ်ားအားလုံးကို
၁၉၃၃ ခု ႏွစ္တြင္ ျပန္လည္စိစစ္ၿပီး ၁၉၃၁ ခုႏွစ္၊ သန္းေခါင္စာရင္းကိန္းဂဏန္းမ်ားကို
ထည့္သြင္း ထားပါသည္။
J.H.G
ျမန္မာႏုိင္ငံတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား
အခန္း(၁)
စစ္သားစုေဆာင္းျခင္း
ရာသီဥတုမ်ား၊
နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္အေထြေထြက်င့္သုံးရေသာမူ၀ါဒ
၁၁။ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိး - ျမန္မာႏုိင္ငံတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားသည္
အလြန္မ်ားျပားၿပီး သူတုိ႔၏ဓေလ့ထုံးမ်ားကလည္း အလြန္ကြဲျပား ျခားနားကာ သူတုိ႔၏ယဥ္ေက်းမႈကလည္း
မတူညီေသာေၾကာင့္ လူမ်ဳိးစုတစ္စုစီအား စစ္သားအျဖစ္ စည္းရုံးသိမ္းသြင္းရာတြင္ တစ္ဦး
စီအတြက္ သီးသန္႔ဆက္ဆံေျပာဆုိရန္ လုိအပ္သည္။ လြတ္လပ္ေသာကခ်င္မ်ားအား စစ္ သားအျဖစ္ စည္းရုံးသိမ္းသြင္းရာတြင္
မည္သည့္အာဏာပိုင္အႀကီးအကဲ၏ခြင့္ျပဳခ်က္ကိုမွ် အသိအမွတ္မျပဳေၾကာင္း မၾကာခဏ ေတြ႔ရွိရသည္။
ဒူ၀ါ သို႔မဟုတ္ ရုိးရာအစဥ္အလာအရ အႀကီးအကဲမ်ားအား တစ္ခါတရံ မေတြ႔ရဘဲ ေပ်ာက္ကြယ္ေနေလ့ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ ဆလန္ ဟုေခၚေသာေက်းရြာလူႀကီးမ်ားသည္ ေက်းရြာအလုိက္ အေရးပါသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အျခား
တစ္ဖက္တစ္ဖက္တြင္ ေစာ္ဘြား သို႔မဟုတ္ ရွမ္းျပည္နယ္၏မင္းညီမင္းသားမ်ားသည္ သက္ဦးဆံပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို
က်င့္သုံးၾကသည္။ ဗမာမ်ားအတြင္း အရာရွိႀကီးတုိ႔ၾသ ဇာအာဏာႀကီးမားသည္။ ကရင္မ်ားအတြင္း
ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား သာသနာျပဳ ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္လူႀကီးမ်ား ၾသဇာထက္ျမက္ၾကသည္။
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သည္ လူ႔အလႊာအသီးသီးကို နားလည္မႈျဖင့္ ဆက္ဆံၾကရသည္။ စစ္သားအျဖစ္ စည္းရုံးခံရသူအခ်ဳိ႕က
ပင္စင္ရမည့္ေငြ ေၾကးကို တြက္ခ်က္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကမူ ယခုလက္ငင္းခံစားရမည့္၀က္ေမြးျမဴေရးကို
ေဆြး ေႏြးၾကၿပီး က်န္သူမ်ားအား စစ္တပ္တြင္ ထမ္းေဆာင္ရမည့္တာ၀န္မ်ားကို ေဆြးေႏြးရမည္။
သင္ခန္းစာရရွိမည့္ပုံျပင္မ်ားကို ေျပာျပရသည္။ ေ၀းလံသီေခါင္သည့္ပူတာအုိၿမိဳ႕အစြန္အ ဖ်ားရွိ
လီဆူးတုိ႔အား စည္းရုံးရာ၌ မေမွ်ာ္လင့္ မထင္မွတ္ဘဲ ေအာင္ပြဲရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၂၃ တြင္ ၿမိဳ႕ျပအရာရွိတစ္ေယာက္သည္
အခ်ဳိ႕ကေခ်သည္မ်ား သီဆုိေနေသာသီခ်င္းသံကို ၾကားရသည္။ ထုိသီခ်င္းသည္ ခရီးသြားရျခင္း၏ထူးဆန္းေထြလာ
အေတြ႔အၾကံဳမ်ားအ ေၾကာင္းကို ဖြဲ႔ဆုိထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ျပအရာရွိက သူ႔တပည့္တစ္ေယာက္အားထုိကေခ်
သည္အဖြဲ႔ႏွင့္မိတ္ဆက္ေပးၿပီး "Army was the road to travel" စစ္တပ္သည္ ခရီးသြား
ရန္ျဖစ္သည္ဟူေသာ သီခ်င္း၏သံၿပိဳင္အပုိဒ္ကို ၀ုိင္းဖြဲ႔သီဆုိေစသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ စစ္တပ္ထဲ
သို႔၀င္မည့္လူ ၂၀ ကို စည္းရုံးရရွိၿပီး တန္ဖုိးရွိသည့္နယ္ေျမတြင္ ေျခကုပ္ရရွိသြားခဲ့သည္။
ရရွိေသာအခြင့္အေရးကို လက္လႊတ္မခံဘဲ ဆက္လက္စည္းရုံးေရးဆင္းခဲ့သည္။ အစြန္အ ဖ်ားနယ္စပ္တြင္
ေနထုိင္သူမ်ားအနက္ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ေယာက်္ားပီသ၍ သတၱိရွိသူ မ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း မယုံႏုိင္ေလာက္ေအာင္
ရုိးသားၾကသည္။ သူတုိ႔၏ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ မႈ၊ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားႏွင့္ကာလၾကာရွည္စြာ တည္တံ့လာခဲ့ေသာဥပေဒစည္းကမ္းခ်က္မ်ား
အား နားလည္ရန္ ခက္ခဲသည္။ မၾကာမီက ညစာ စားေသာက္ရန္ သြားခဲ့သည့္လူတစ္ ေယာက္သည္ ေသြးေၾကြးဆပ္ရန္
ေဘးေတြ႔ခဲ့ရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထုိသူအား ညစာေကြ်းမည့္အိမ္ရွင္သည္ ၾကက္တစ္ေကာင္အား
ေျပးဖမ္းရာမွ လဲက်ကာ လည္ပင္း က်ဳိးသြားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေဒသမ်ားတြင္ စစ္သားစုေဆာင္းေရးအတြက္
အ ၿမဲတမ္းစစ္သားစုေဆာင္းသူအျဖစ္ ခန္႔ထားရန္ ခက္ခဲသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ စစ္ သားစုေဆာင္းသူ၏စည္းရုံးခ်က္အရ
စစ္မႈထမ္းသူတစ္ေယာက္သည္ ေနာက္ပိုင္း၌ ၀မ္း နည္းစရာအျဖစ္ဆုိးႏွင့္ၾကံဳေတြ႔ရပါက စစ္သားစုေဆာင္းသူအဖုိ႔
ေသြးရန္ေၾကြးေပးဆပ္ရ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အတုိခ်ဳပ္ေျပာရလွ်င္ ႏႈိင္းယွဥ္စရာ
တူညီေသာ အခ်က္မ်ားရွိသလုိ ဆန္႔က်င္ဘက္အခ်က္မ်ားလည္း ရွိသည္။ အလြန္ခ်မ္းသာသူမ်ားရွိသ
လုိ ကုန္းေကာက္စရာ မရိွေအာင္ ဆင္းရဲသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ေတာင္ေပၚတုိင္းရင္းသား တစ္ဦးအဖုိ႔
ထမင္းတစ္ပန္းကန္သည္ စည္းစိမ္ႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနတတ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ ပညာတတ္မ်ား
ရွိသလုိ ပညာနည္းသူလည္း ရွိသည္။ တရားရုံးခ်ဳပ္အထိ ေပါက္ ေရာက္သူမ်ားရွိသလုိ ရပ္ရြာအတြင္းရိွ
ရုိးရာအစဥ္အလာမ်ားျဖင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခံယူသူမ်ား လည္း ရွိသည္။ ယဥ္ေက်းူမ်ားရွိသလုိ ၀တ္လစ္စလစ္ေနသူမ်ားလည္း
ရွိသည္။ နယ္စပ္ေဒ သတရားရုံးမ်ားသို႔ အဆုံးအျဖတ္ခံယူရန္ ေရာက္ရွိလာေသာအမႈမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္
ေခတ္ေနာက္က်ေနေသာတုိင္း ရင္းသားမ်ား၏လူေနမႈဘ၀ကို ေဖၚျပေနသည္။ ပူတာအုိရွိ စစ္သားစုေဆာင္းေရးအရာရွိသည္
အိမ္ေထာင္က်သူသမီးအတြက္ မဂၤလာေၾကးကို စု၍ ေတာင္းေနသည္မွာ ၁၄ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္အဘိုးအုိတစ္ေယာက္အား
ေတြ႔ဆုံရသည္။ ထုိအ ဘိုးအုိသည္ သူ႔သမီးအတြက္ မဂၤလာေၾကးကို ၀က္မ်ားျဖင့္ ေပးေခ်ျခင္းကို
လက္ခံေနရ သည္။ ယခုတစ္ႀကိမ္တြင္ ေနာက္ဆုံးလက္က်န္မဂၤလာေၾကးကို ေက်ပြန္စြာ ရရွိၿပီးေနာက္
အိမ္ျပန္ခရီး၌ အရာရွိႏွင့္ေတြ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ ကံအေၾကာင္းမလွသူမွာ လက္ရွိေတာအုပ္ျဖစ္
သည္။ Htaw Gaw မွ ေတာအုပ္သည္ အသက္ ၄၀ ရွိၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သူ႔မိခင္အတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးကို
ေပးေနရဆဲျဖစ္သည္။ သူ႔မိခင္မွာ ဆုံးသြားၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ေလ်ာ္ေၾကး ေငြလက္က်န္ကို သား
ေတာအုပ္က ေပးဆပ္ေနရသည္။ တစ္ေန႔သ၌ ကခ်င္အမ်ဳိးသား တစ္ေယာက္က ရုံးသုိ႔ လာေရာက္ေလွ်ာက္ထားသည့္တုိင္ခ်က္မွာ
သူပိုင္ဘိန္းကို ခုိးယူခံရ ျခင္းေၾကာင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ျဖစ္သည္။
"အခုိးခံရတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ"
"အုိး…တစ္ခ်ိန္တုန္းကပါ"
"ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ"
"ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာပါၿပီ"
"ႏွစ္ေပါင္း ဘယ္ေလာက္လဲ"
"အုိ…ၿဗိတိသွ်ေတြ မသိမ္းပိုက္ခင္ကပါ"
"ေမာင္မင္းရဲ႕ဘိန္းကို အခုိးခံရတာ
ႏွစ္ေလးဆယ္ၾကာေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမႈ ကို သမုိင္းမတင္မီေခတ္က ရွိခဲ့တဲ့မဂြ်ယ္ရွိန္ရာဘူမ္ရဲ႕ရုံးေတာ္ကို
လႊဲေျပာင္းေပးလုိက္ တယ္" တရားသူႀကီးက ေနာက္ဆုံးစီရင္ခ်က္ ခ်လုိက္သည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ
အေျခအေန မ်ဳိးတြင္ စစ္သားစုေဆာင္းေရးစနစ္သည္ အရပ္ေဒသလူမ်ဳိးစုအလုိက္ လုိအပ္ေသာ"စံ"ႏွင့္
လုံေလာက္စြာ ကိုက္ညီလုိက္ေလ်ာရန္ လုိအပ္သည္။ အေသးစိတ္ အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာဆုိ ျခင္းမျပဳဘဲ
လုိအပ္သမွ်သာ ေျပာရမည္ဆုိလွ်င္ ဗမာမ်ားသည္ အလြန္ယဥ္ေက်းေသာသူ မ်ားျဖစ္ၿပီး ေျမျပန္႔တြင္
ေနထုိင္ကာ ေရွးေဟာင္းစာေပႏွင့္ဗုဒၶဘာသာယုံၾကည္မႈကို ေလး နက္စြာခံယူၾကသည္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးစုမ်ားကမူ
အ၀တ္အစားမ၀တ္သည့္ေတာင္ေပၚတုိင္းရင္း သားမ်ားျဖစ္သည္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးတုိ႔တြင္ စာေရးစာဖတ္ျခင္း
လုံး၀မရွိဘဲ ဘာသာေရးယုံၾကည္ မႈမွာလည္း သစ္ပင္ေတာေတာင္စေသာသဘာ၀တရားကို ကုိးကြယ္မႈျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးႏွင့္သင့္ေလ်ာ္ေသာ စနစ္တစ္ခုသည္ အျခားလူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးႏွင့္အံ၀င္ခြင္က်အ
ေျဖထြက္ေပၚျခင္း ျပဳႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။
to be continued...
to be continued...
No comments:
Post a Comment