သွ်မ္း ႏွင့္ ရွမ္း (ဇီ၀ဇုိး)

    မမွတ္မိေတာ့ေသာ ေန႔တစ္ေန႔။
    လားရႈိးၿမိဳ႕ တုိင္းေဆးရုံအုပ္ႀကီး၏ရုံးခန္း။
    “သွ်မ္းလုိ႔ မင္းက စာလုံးေပါင္းေတာ့ ဘာအေထာက္အထားရွိလုိ႔ ေပါင္းရတာတုံး”
    ေဆးရုံအုပ္ႀကီးေဒါက္တာကေမၺာဇခင္လႈိင္က စာေရးဦးေအာင္ႀကီးကို ေမးလုိက္သည့္အသံ။
    ဦးေအာင္ႀကီး မည္သို႔ေျဖသည္ကိုေတာ့ သဲကြဲေအာင္ မၾကားလုိက္ရပါ။ ရုံးခန္းအျပင္မွေန၍ ဦးခင္လႈိင္၏ေမးခြန္းကုိ တေစ့တေစာင္း ၾကားလုိက္ရေသာ ကြ်န္ေတာ့္အဖုိ႔ သညာတစ္ခု ျပဳလုိက္ရသည္။
    ၁၉၇၃-ခုႏွစ္၊ သွ်မ္းျပည္နယ္ေန႔အတြက္ ကတ္ျပားမ်ား ထြက္ေပၚလာေသာအခါ သံေပါက္သြားျဖင့္ လကၤာတစ္ပုဒ္စီကုံး ၿပီး ကတ္ျပားတြင္ ေရးကာ ရင္းႏွီးသူမိတ္ေဆြမ်ားထံသုိ႔ ေပးပို႔ခဲ့ပါသည္။
    ဂယက္ရုိက္ခတ္ ေပၚထြက္လာသည့္ရလဒ္ကား...


ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
၂၁-၂-၇၃

ဆရာဦးဘဟန္ခင္ဗ်ား...
    ဆရာေပးပို႔လုိက္တဲ့ပုိ႔စကဒ္ကုိ ရပါတယ္။ ဆရာေမးလုိက္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေအာက္ပါအတုိင္း ေျဖလုိပါတယ္။
၁။    ေရွးကဗ်ာလကၤာေတြထဲမွာ “ရွမ္း”လုိ႔ပဲ သုံးပါတယ္။ ပုံစံေျပာရမယ္ဆုိရင္...
    “ဖုန္းအားျပြမ္းျပြမ္း၊ တေထာင္ရွမ္းႏွင့္၊ ဂြ်မ္းကစုပုံ၊ ေျပး၀င္တုံရွင့္။” (မင္းတရားေရႊထီးဧခ်င္း။ ပုဒ္ေရ ၂၇။)
    “ယုိးဒယားဂြ်မ္းလူမ်ဳိး ရွမ္းကြ်မ္းကို မထုိးႏုိင္” (က၀ိလကၡဏာသတ္ပုံ သံေပါက္ ၄၃၄။)
စသည္တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။

၂။    ဒါေပမယ့္ ေရးထုံးေကာ္မတီေဟာင္းကေတာ့ ခုလုိဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
    “သီဟုိဠ္က ယိုးဒယားကို “သိယာမ”၊ “သ်ာမ”ဟု ပါဌ္စီသည္။ ဆ႒သံဂါယနာတင္က်မ္းမ်ားကလည္း ဤအတုိင္းပင္
    ေရးမွတ္သည္။ ပုဂံ၊ အင္း၀ေက်ာက္စာတုိ႔တြင္ “သွ်ံ”၊ “သွ်ံမ္”ဟု ရွိပါသည္။ ရခုိင္စကားတြင္လည္း (သွ်)သံထြက္သည္
    ကို ေထာက္၍ (သ)အကၡရာျဖင့္ (သွ်မ္း)ကို လက္ခံရန္ ဆုံးျဖတ္ၾကသည္။

၃။    အဲဒီေကာ္မီတီက တင္ျပတဲ့ေရးထုံးဟာလဲ အတည္မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အထက္ပါ ၀ါဒႏွစ္ရပ္မွာ ဆရာ့အေနနဲ႔ႀကိဳက္
    ရာကို လုိက္ႏုိင္ပါတယ္။

၄။    ေမာင္ေျမလႊာ(သီေပါ)ရဲ႕ “ေမာရွမ္းေဒသၿမိဳ႕ျပအေခၚအေ၀ၚနိဒါန္း၊(မုိးေ၀မဂၢဇင္း အမွတ္-၆၁၊ ၁၉၇၃-ခု၊ ေဖေဖၚ၀ါရီလ)
    ဆုိတဲ့ေဆာင္းပါးထဲမွာေတာ့...
    “ရွမ္းဟူေသာစကားမွာ သာမိ၊ သာမ ဟူေသာစကားမွ ျမစ္ဖ်ားခံလာသည္။ သာမ-မွ သမ္၊ သွ်မ္၊ သွ်မ္း၊ ရွမ္းဟူ၍အဆင့္
    ဆင့္ ေျပာင္းလဲလာသည္။ ပါဌ္ပုဒ္ရင္း သု၀ဏၰသာမကို ျမန္မာမႈျဖင့္ သု၀ဏၰသွ်မ္ေခၚေသာနည္းအတုိင္းပင္ ျဖစ္သည္။
    အဓိပၸါယ္မွာ အစုိးရေသာအရွင္သခင္အမ်ဳိးအႏြယ္ဟု ျဖစ္သည္။ ေရွးျမန္မာစာေဟာင္းေပေဟာင္းမ်ားတြင္ (သွ်မ္း)ဟု
    ေရးထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္”လုိ႔ ရွင္းလင္းထားပါတယ္။

    “သွ်မ္း” ႏွင့္ “ရွမ္း”ဟု၊ ေရးျပဳႏွစ္လီ၊
    က်မ္းဂန္ကိုးကား၊ ခြဲျခားေဖြႏွည္၊
    ေျဖဆုိျပန္ၾကား၊ မွတ္သားဘို႔ရည္၊
    လုိရာထုံး သုံးစြဲေစခ်င္သည္။
ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ပါေစ။
မုိးေက်ာ္ျမင့္

××××××××××××××

    ေနာက္တစ္ေစာင္မွာမူ...

၁၉၇၃-ခု၊ မတ္လ(၁၅)ရက္ေန႔

ဦးဘဟန္ခင္ဗ်ား...
    ကြ်န္ေတာ္ အမီးဘားစ္၀မ္းကိုက္ေရာဂါ ျဖစ္ၿပီး ေတာင္ႀကီး စ၀္စံထြန္းေဆးရုံတြင္ တက္ေရာက္ကုသေနဆဲ ၁၉၆၃-ခု၊ သွ်မ္းျပည္နယ္ေန႔အထိမ္းအမွတ္ကဒ္ျပား ေရာက္ရွိလာသည္ကို ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ လက္ခံရရွိပါသည္။
    (၇-၂-၇၃)ေန႔၌ပင္ ေဆးရုံမွ ဆင္းရပါသည္။ အားအင္ကုန္ခန္းေန၍ ယခုတိုင္ အိမ္မွာဘဲ ေဆးစား အနားယူဆဲျဖစ္ပါ သည္။ အလုပ္ပင္ မတက္ႏုိင္ေသးပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာ ေရးလုိက္သည့္...
    “သွ်မ္းႏွင့္ရွမ္းဟု၊ ေရးမႈႏွစ္လီ၊
    က်မ္းဂန္ကုိးကား၊ ခြဲျခားေထာက္မွီ၊
    စုံလင္ထုံးတမ္း၊ စူးစမ္းေဖြႏွည္၊
    ေျဖပါဘိ သိတဲ့သုေတသီ”ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကို ခ်က္ခ်င္း မေျဖၾကားႏုိင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
    “သွ်မ္း”ဆုိသည့္စာလုံး၏၀ိၿဂိဳဟ္မွာ ‘‘သာမိတၱရိယာဘ၀ံ ကေရာတိ တိသာမိ”ဟု ဆုိပါသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ (သာမိ=အ ရွင္သခင္အျဖစ္ျဖင့္၊ ဣႆရိယဘ၀ံ=အစုိးရသည္အျဖစ္ကုိ၊ ကေရာတိ=ျပဳတတ္၏၊ သို႔ေၾကာင့္ ထိုလူမ်ဳိးကုိ သာမိ-သာမ-သွ်မ္း-ဟူ၍ ေခၚဆုိရာ၏)ဟု ေရွးပုဂၢဳိလ္မ်ားက ၀ိၿဂိဳဟ္ျပဳခဲ့ပါသည္။ သာမိအဓိပၸါယ္မွာ ပုိင္ဆုိင္ျခင္း၊ အစုိးရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သု ၀ဏၰသာမကို သု၀ဏၰသွ်ံဟု ေျပာင္းသကဲ့သို႔ သာမမွ သွ်မ္းသို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဆုိလုိရင္းအဓိပၸါယ္မွာ သွ်မ္းဟူ သည္၌ အစိုးရေသာလူမ်ဳိး(၀ါ)အစိုးအမုိးခံရေသာလူမ်ဳိးမဟုတ္ဟု ဇာတိမာန္ တက္ၾကြဖြယ္ရာ အသုံးအႏႈန္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။

    “တꨯး”ဆုိသည့္၀ိၿဂိဳဟ္မွာလည္း သူ႔အဓိပၸါယ္အျပည့္ရွိပါသည္။ “ဒီပဇာလံ၀ိယ ဒိပၸဒီတိ ဒီေပါ”ဟုလာရွိပါသည္။ ဒိပၸတိ အဓိပၸါယ္မွာ ထြန္းလင္းျခင္း(Enlightenment)ျဖစ္၍ ဒိပၸတိမွ ဒိပ္-ဒိ-တ သို႔ သွ်မ္းစာ(တိ)မွ (တꨯး)သို႔ေျပာင္းလဲလာျခင္းျဖစ္ပါ သည္။
    “ရွမ္း”ေရးထုံးမွာ ျမန္မာစာ အေရးအသားအတုိင္း ၿပီးစလြယ္ အမ်ားျမင္ေန ေတြ႔ေန သိေနၾကသည့္အတုိင္း ေရးသားး ျခင္းျဖစ္၍ အဓိပၸါယ္မွန္ကန္မႈ မရွိပါ။
    “သ”မွာ ျမန္မာကသာ (TH)(θ)ျဖစ္ေသာ္လည္း ကမ​​ ၻာသုံးအျဖစ္ လက္ခံသည့္အသံထြက္မွာ (S) အသံ ျဖစ္ပါသည္။  ဟိႏၵီ၊ သီဟုိဠ္စသည့္မူရင္းပါဠိဘာသာမ်ား၌ သွ်မ္းမ်ားသုံးသည့္အတုိင္း (S)ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
    “ရွမ္း”ဆုိသည့္စကားလုံးကို အေနာက္တုိင္းသဒၵေဗဒအသြင္ျဖင့္ ခြဲထုတ္ေသာ္ (Rham) “ရဟမ္း”ျဖစ္ေနပါသည္။ ကြ်န္ ေတာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ား ျဖစ္သည့္ရခုိင္အမ်ဳိးသားမ်ား အသံထြက္အတုိင္း ဖတ္ပါက အထက္ကကဲ့သို႔ပင္ ထြက္ေပၚလာ ပါမည္။
    သို႔ေၾကာင့္ ေရးထုံးခြ်တ္ေခ်ာ္ပ်က္ယြင္းလာမႈကို “အမွားၾကာ အမွန္ျဖစ္”ဟူဘိသကဲ့သုိ႔ အမွန္ထင္မွတ္ၿပီး သုံးစြဲေနၾက ျခင္းသာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အဓိပၸါယ္မည္သို႔မွ် မဖြင့္ဆုိႏုိင္သည့္ “ရွမ္း”ဟူေသာစာလုံးအစား ေရွးေက်ာက္စာမ်ား၌ ပါရွိခဲ့သည့္အ တုိင္း “သွ်ံး” သို႔မဟုတ္ “သွ်မ္း”ကိုသာ လက္ခံသုံးစြဲသင့္သည္။ (International Phonetics)ႏွင့္လည္း လုံး၀မကုိက္ညီသည့္ “ရွမ္း”(Rham)ကို ပယ္ေဖ်ာက္သင့္ေပၿပီ။
    သို႔ေသာ္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားကိုယ္တုိင္ မည္သည့္ေရးထုံးကို ႏွစ္သက္သည္ဟူေသာ အခ်က္မွာမူ သွ်မ္းလူထု၏ဆႏၵအရ သာ ျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔အေနျဖင့္ ညႊန္ၾကားျပသမႈ ျပဳလုပ္ေပးရန္သာလွ်င္ ရွိပါေၾကာင္း။
    ဤမွ်ႏွင့္ ႏွစ္သိမ့္ေက်နပ္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
(ပုံ)ေက်ာ္ေဇာ
အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၀င္
သွ်မ္းျပည္နယ္ လုံျခံဳေရးႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မီတီ၊
ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕။

×××××××××××××
   
    နာမက်န္းျဖစ္လ်က္ႏွင့္ပင္ ကြ်န္ေတာ္၏ကဒ္ျပားကို အေရးတယူျပဳၿပီး ေျဖၾကားျခင္းျပဳခဲ့ေသာ ဦးေက်ာ္ေဇာအား၎၊ ၇-၆-၇၃ ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္သြားရွာၿပီးျဖစ္သည့္ဖုိးေက်ာ္ျမင့္(ျမန္စာဂုဏ္)အား၎ အထက္ပါေဆာင္းပါးျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳအပ္ပါသည္။

ဇီ၀ဇုိး
       
   

မွတ္ခ်က္။    ။၁၉၇၄-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ သံလြင္ဦးမဂၢဇင္း စာမ်က္ႏွာ(၁၈ မွ ၁၉ထိ)၌ လာရွိေသာ ေဆာင္းပါးကို ျပန္၍ စာစီရုိက္ထားပါသည္။

http://shanyomaelibrary.blogspot.com/2013/07/blog-post_2620.html
http://shanyomaelibrary.blogspot.com/2013/08/blog-post_4071.html