ရွမ္းလူမ်ဳိးႏွင့္ကိႏၷရာယဥ္ေက်းမႈ

ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ျပည္ေထာင္စုဖြား ရွမ္းတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏အေရးအပါဆုံး ယဥ္ ေက်းမႈအကကို ညႊန္ျပပါဆုိလွ်င္ "ကိႏၷရာအက"ကို ညႊန္ျပရေပလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ရွမ္း လူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈတြင္ အစဥ္အလာႀကီးမားစြာ တည္ရွိခဲ့ေသာ ကိႏၷရာအကကို မေဖာ္ျပလွ်င္ ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈသည္ ၿပီးျပည့္စုံႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။

                ရွမ္းအမ်ဳိးသားတုိ႔၏ကိႏၷရာ ကိႏၷရီလကၡဏာကို ေအာက္ပါအတုိင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွတ္သား ႏုိင္ေပသည္။

၁။ ေရႊေရာင္အဆင္းရွိၿပီး အတီး အမႈတ္ အက အခုန္ ကၽြမ္းက်င္သည္။

၂။ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့သည့္အမူအရာရွိသည္။

၃။ ပန္း၀တ္မႈံ ၀တ္ဆံမ်ားကိုသာ စားသည္။

၄။ ပသာဒငါးပါးႏွင့္ျပည့္စုံသည္။

၅။ ဘုရားပြင့္သည့္ေန႔တြင္ ၀မ္းသာရႊင္ျမဴးစြာ ကခုန္သည္။

                အထက္ပါ အဂၤါလကၡဏာငါးခ်က္မွာ ျမန္မာတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္သင့္တင့္ညီညႊတ္ မႈရွိသည့္အျပင္ ဘုရားေဟာဇာတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္လည္း ကိုက္ညီမႈ ရွိေပသည္။

ကိႏၷရာအက စခဲ့ပုံ

                ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ တာ၀တႎသာနတ္ျပည္၌ ၀ါတြင္းသုံးလပတ္လုံး မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ ဖူးေသာ သႏ ၱဳႆိတနတ္သားအား အဘိဓမၼာတရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။

                သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ တာ၀တႎသာနတ္ျပည္မွ သကၤ ႆနဂုိရ္ျပည္သို႔ဆင္းသက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ထုိသို႔ဆင္းသက္ေတာ္မူရာ၌ လူ နတ္ ျဗဟၼာ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီ တုိ႔ပါမက်န္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား လာေရာက္ဦးညႊတ္ပူေဇာ္ၾကသည္။

                ထုိသု႔ိ ဘုရားရွင္အား လာေရာက္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည့္သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔တြင္ လွပ ေက်ာ့ရွင္း ေဖာ့ယမင္းကဲ့သို႔ ႏြဲ႔ေႏွာင္းေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ဟန္အမူအရာရွိသည့္ကိႏၷရာ ကိႏၷရီတုိ႔လည္း ပါ ၀င္ၾက၏။ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီတုိ႔သည္ ျမင္းမုိရ္ေတာင္မွ ဆင္းသက္လာၾကသည္ဟူ၏။

                လူတစ္ပိုင္း ငွက္တစ္ပုိင္းပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားေသာသတၱ၀ါမ်ားထက္ လွပႏြဲ႔ေႏွာင္း စြာ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည္ဆုိ၏။

                ကိႏၷရာ ကိႏၷရီတုိ႔သည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၿပီး ကခုန္ျမဴးတူးကာ ျမင္းမုိရ္ေတာင္သို႔ ပ်ံသြားၾကေတာ့သည္။

                ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား လာေရာက္ဖူးေျမာ္ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည့္ပရိသတ္မ်ားမွာ ကိႏၷ ရာတုိ႔၏လွပဆန္းသစ္ေသာ အမူအရာႏွင့္ကႀကိဳးကကြက္မ်ားမွာ မ်က္စိထဲမွ မထြက္ႏုိင္ၾကသျဖင့္ တသ သ လြမ္းတေျမ့ေျမ့ ကၽြမ္းမတတ္ ခံစားၾကရသည္ဟူ၏။

                ထုိ႔ေၾကာင့္ ပန္တ်ာႏွင့္ပတ္သက္၍ကၽြမ္းက်င္သူတုိ႔က ျမင္ေတြ႔လုိက္ရသည့္ကိႏၷရာကႀကိဳး ကကြက္မ်ားကို အတုယူၿပီး လူျဖင့္ အစားထုိး ကျပခဲ့ၾကသည္။

                ထုိအခ်ိန္မွစ၍ "ကိႏၷရာအက"စတင္ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္း ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာအရ သိရွိရေပသည္။

စၾက၀ေတးမင္းလက္ထက္ ကိႏၷရာအက

                ရွမ္းလူမ်ဳိးတု႔ိ၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာအရ 'ကိႏၷရာအက'ျဖစ္ေပၚလာပုံတစ္ခုမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္သည္။

                စၾက၀ေတးမင္း စိုးစံစဥ္ကာလက ဘုန္းတန္ခုိးအာဏာထက္ျမက္သည့္မင္းျဖစ္သည့္အား ေလ်ာ္စြာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ လူ နတ္ တိရစ​ ၦာန္မ်ား လာေရာက္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကရသည္။

                လာေရာက္ပူေဇာ္ၾကသည့္သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔တြင္ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီငွက္တုိ႔သည္ လွပရႈခ်င္စ ဖြယ္ရွိၿပီး ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ေသာ ဟန္အမူအရာႏွင့္ျပည့္စုံၾက၏။ ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္း ဖေရာင္းသဖြယ္ျဖစ္ ၏။ အမ်ားႏွင့္မတူ တစ္မူထူးျခားသည့္ကႀကိဳးကကြက္မ်ားျဖင့္ သီဆုိျမဴးတူး ကခုန္ေပ်ာ္ရႊင္ေလ့ရွိၾက သည္ ဆုိ၏။

                ကိႏၷရာတုိ႔သည္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း စၾက၀ေတးမင္းအား လာေရာက္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ေလ့ရွိရာ ေတြ႔ျမင္ရသူတုိ႔မွာ လြမ္းဆြတ္ၾကည္ႏူး ရႊင္ျမဴးပီတိ ျဖစ္ၾကရၿပီး စြဲတသသျဖင့္ ရႈမ၀ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကရ ၏။

                စၾက၀ေတးမင္း မရွိသည့္ေနာက္ မင္းအဆက္ဆက္ ေျပာင္းလာခဲ့ၾကရာ မင္းတုိ႔၏စရိုက္ မတူညီၾကသျဖင့္ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီငွက္မ်ားလည္း လာေရာက္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည့္စဥ္အလာမွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့သည္။

                မိဘဘိုးဘြားမ်ားက ကိႏၷရာတုိ႔အကအေၾကာင္း ထုံးေဟာင္းသက္ေသရွိခဲ့ပုံမ်ားကို သား စဥ္ေျမးဆက္ ေျပာျပခဲ့ရာ ကိႏၷရာတုိ႔၏ဟန္ပန္အမူအရာျဖင့္ ကႀကိဳးကကြက္မ်ားကို ေတြ႔ျမင္လုိၾကသည့္ ဆႏၵမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္။

                ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘုရင္မင္းျမတ္က ေတာကၽြမ္းသည့္မုဆုိးႀကီးအား ေခၚယူကာ ကိႏၷရာငွက္ကို လက္ရဖမ္းယူခဲ့ရန္ ေစလႊတ္လုိက္သည္။ မုဆုိးႀကီးက ဘုရင့္အမိန္႔ေတာ္အတုိင္း ေထာင္ေခ်ာက္ျဖင့္ ဖမ္းယူရာ ကိႏၷရာငွက္ကို ရရွိခဲ့သည္။

                ကိႏၷရာငွက္သည္ မုဆုိးလက္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ရေသာ္လည္း ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္လူ သားမ်ားႏွင့္ေတြ႔ဆုံရန္ ၀န္ေလးေနရွာ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ကိႏၷရာငွက္ကို ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ရွမ္းဘာသာ ျဖင့္ ကြန္းန္ခူင္(ျမန္မာလုိ အေစာင့္အေရွာက္ဘီလူး)ေခၚ လူ႔တိရစ ၦာန္ႀကီးတစ္ဦးက လုိက္ပါလာရ၏။

                သု၀ဏၰသာမဇာတ္တြင္ ကိႏၷရာတုိ႔သည္ လူကို ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ေၾကာင္း ပါရိွသျဖင့္ ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏အယူအဆႏွင့္တူညီေနပုံကို သတိမူသင့္၏။ ကိႏၷရာ၏အေစာင့္အေရွာက္ ဘီလူးပါရွိလာ ပုံႏွင့္ပန္းခ်ီပန္းပုမ်ားတြင္ ဘီလူးရုပ္ႏွင့္ယွဥ္တြဲပါရွိေနပုံမ်ားကို သတိမူသင့္၏။(ဤကား စကားခ်ပ္)

အစဥ္အလာအတုိင္း ကျပၾကျခင္း

                ရွမ္းျပည္နယ္ အခ်ဳိ႕ေသာေဒသမ်ားတြင္ အထက္ပါအယူအဆအတုိင္း ကိႏၷရာတစ္ေကာင္ မုဆုိးတစ္ေယာက္ႏွင့္ကြန္းန္ခူင္တစ္ေကာင္တုိ႔ ပါ၀င္ကျပၾကသည္ကို ေတြ႔ရ၏။

                ကျပပုံမွာ မုဆုိးႀကီးက ေလးျမားညႊတ္ကြင္းမ်ား ကိုင္ေဆာင္၍ လွည့္လည္ေနဟန္၊ ကိႏၷရာ မွာ ကြင္းလယ္၌ ကျပေနဟန္၊ ထုိ႔ေနာက္ မုဆုိးႀကီးက ေထာင္ေခ်ာက္မ်ားကို ျပင္ဆင္ျပဳလုပ္ေနဟန္၊ ကိႏၷရာကို ေလးျမားျဖင့္ ပစ္ခတ္ေနဟန္ စသည္ျဖင့္ သရုပ္ေဖာ္ကျပၾကသည္။

                ကိႏၷရာကို ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လုိက္ပါလာသည့္ကြန္းန္ခူင္ကမူ ခက္ရင္းခြ သို႔မဟုတ္ လွံ တစ္ေခ်ာင္းကို ကုိင္ေဆာင္ၿပီး ကိႏၷရာ၏အနီးတြင္ ရွိေနရသည္။

                ကြန္းန္ခူင္သည္ လူမ်ားအၾကား မေရာက္ရွိဖူးသျဖင့္ ထိတ္လန္႔ေနဟန္၊ ကိႏၷရာအား လူတုိ႔ ရန္မျပဳႏုိင္ေစေရးအတြက္ ေခ်ာက္လွန္႔ေနဟန္ စသည္ျဖင့္ ဟာသရသေပၚလြင္စြာ လႈပ္ရွားျပသရသည္။ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္မ်ားမွာ အထူးႏွစ္ၿခိဳက္ၾကသည္။ ဘုရင့္အမိန္႔ေတာ္အရ မ်က္စိသူငယ္၊ နားသူငယ္ျဖင့္ လူပုံအလယ္ ေရာက္ရွိလာရေသာ ကိႏၷရာအေပၚ ကရုဏာစိတ္မ်ား ျဖစ္ပြားၾကရသည္။ မုဆုိးႀကီး၏ ၾကမ္းၾကဳတ္ခက္ထန္မႈ ေဒါသေရာင္မ်ား လႊမ္းမုိးေနသျဖင့္ ရုဒၵရသ ေပၚလြင္ထင္ရွားေစသည္။

                ကြန္းန္ခူင္အျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္သူမွာ ေၾကာက္လန္႔ဖြယ္ရွိသည့္မ်က္ႏွာဖုံးတပ္ဆင္ထားၾက သည္။ အ၀တ္ကိုလည္း ရွမ္းစကၠဴမ်ားကို ေမြးရွည္သဏၭာန္ျပဳလုပ္ၿပီး ၀တ္ဆင္ထားသည္။

                ကိႏၷရာကသူ အေမာအပန္းေျဖေနခုိက္ မုဆုိးက ရုိးရာသီခ်င္းကိုလက္တန္းသီဆုိၾကသည္။ ကျပသည့္အဖြဲ႔ထဲမွာ ၀ါသနာပါသူမ်ားလည္း ၀င္ေရာက္၍ ဆုိႏုိင္သည္။

                အိမ္ေရွ႕၊ ျခံေရွ႕ စသည္တုိ႔၌ ကျပသည့္အခါ အိမ္ရွင္၊ ျခံရွင္မ်ားအား ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း၊ စည္းစိမ္ဥစၥာ တုိးပြားေစေၾကာင္း စသည့္ဆုေတာင္းသီခ်င္းမ်ဳိးကို စပ္ဆုိေလ့ရွိၾကသည္။

ကိႏၷရာ ကိႏၷရီ၀တ္စုံ

                ရွမ္းကိႏၷရာကမည့္သူ၏ဦးေခါင္းတြင္ မကိုဋ္ပါသည့္ေခါင္းကို မ်က္ႏွာစြပ္ထားရသည္။ ေတာင္ပံႏွင့္အၿမီးကို သုံးထပ္မွခုနစ္ထပ္အထိ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ခုနစ္ထပ္ရွိလွ်င္ သုံးထပ္မွာ အေသျပဳ လုပ္ထားၾကသည္။ က်န္ေလးထပ္ကိုမူ အရွင္ျပဳလုပ္ထားရသည္။ [ကိႏၷရာအေသး(အငယ္)ဆုိလွ်င္ ေတာင္ပံႏွင့္အၿမီးႏွစ္ထပ္သာ ရွိသည့္၀တ္စုံကို အသုံးျပဳၾကသည္။]

                ကိႏၷရာေတာင္ပံကို လက္ေမာင္းရင္းႏွင့္လက္ေကာက္၀တ္တြင္ ႀကိဳးျဖင့္ခ်ည္ထားၾကသည္ ေနာက္ထိန္းႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကို လည္ပင္းမွာသုိင္းၿပီး ခါးပတ္၌ခ်ည္ထားၾက၏။ ေတာင္ပံႏွင့္အၿမီးကို လွ လွပပလႈပ္ရွားေစေရးအတြက္ ေနာက္ထိန္းႀကိဳးကို အသုံးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ ေတာင္ပံအေရာင္ကို ဖဲအ စိမ္းေရာင္ျဖင့္ အသုံးျပဳၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က ပိတ္ပါးအစိမ္းေရာင္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ "ျမေၾကာစိမ္းစိမ္း ျမရည္လိမ္း"ဆုိသည့္ႏွယ္ သဘာ၀က်ေသာ စီစဥ္မႈတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။

                အက်ႌကို ရင္ေစ့ခ်ဳပ္ထားၿပီး ရင္ပတ္၌ ေရႊျပားေငြျပား ကပ္ထားေလ့ရွိၾကသည္။ နတ္၀တ္ တန္ဆာကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ထားၾကသည္။ ေရႊခ်ည္ထုိး ေဘာင္းဘီခံၿပီး ပုဆုိးေတာင္ရွည္ကို ခါးေတာင္းက်ဳိက္ ၍လည္း ၀တ္ဆင္ၾက၏။

                ကိႏၷရီမ၏ေတာင္ပံကို ႏွစ္ထပ္မွသုံးထပ္အထိ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ပန္းန္ကူမ္ေခၚမကုိဋ္မွာ ကိႏၷရာႏွင့္မတူဘဲ အမ်ဳိးအစားကြဲျပားေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။

ေရွးက ရွမ္းကိႏၷရာအက

                ေရွးက ရွမ္းကိႏၷရာအကမ်ားမွာ အလြန္စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းသည္ဆုိ၏။ ႀကိဳးေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္တပ္ၿပီး မ်က္ႏွာဖုံးလွလွစြပ္ကာ ရွမ္းေဘာင္းဘီႏွင့္လက္ၾကပ္အက်ႌအေပၚတြင္ လယ္ဂ်ာ၊ ခါးပုံ၊ ခါးစည္း၊ လက္စည္းမ်ားအျပင္ အုိးစည္သံႏွင့္လုိက္၍ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသိမ္ေမြ႔ညက္ေညာစြာ ကျပေလ့ရွိၾက သည္ဟုသိရသည္။

                အၿမီးအေတာင္ကို ဖြင့္ခ်ည္ပိတ္ခ်ည္ျပဳလုပ္၍ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားတြင္ ႀကိဳးတပ္ၿပီး လက္လႈပ္ဟန္ကိုလုိက္၍ အေတာင္မ်ား ၾကြၾကြရြရြျဖစ္ေစခဲ့သည္ဆုိ၏။  အလြန္ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာအမ်ဳိး သားမ်ားသာ ကျပေလ့ရွိသည္။

                ကိႏၷရာတုိ႔၏ရုိးရာသဘာ၀အတုိင္း ဆင္ယင္ကျပျခင္းျဖစ္၍ လြန္စြာၾကည့္ေကာင္းသည္ဟု ဆုိ၏။ ေနာက္ျပန္ခါးေကာ့၍ အေတာင္ခ်ည္းသာ လႈပ္ရွားကျပသည့္ယဥ္ေက်းမႈအႏုပညာရပ္မ်ားအား ယခုအခါ မျမင္ေတြ႔ရေတာ့သည္မွာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ ေကာင္းလွ၏။

                ဤကား ေရွးေခတ္ေဟာင္း ေအာက္ေမ့ဖြယ္အျဖစ္ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္၏။

တစ္လေက်ာ္ ကျပရ

                ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ကိႏၷရာအကႏွင့္အတူ တုိးနယားအကကိုလည္း ပူးတြဲက်င္းပေလ့ရွိၾက သည္။ ဘုရားသခင္ သကၤႆနဂုိရ္ျပည္သို႔ ဆင္းသက္ၾကြခ်ီေတာ္မူစဥ္က တုိးနယားလည္း ပါ၀င္သည္ ဆုိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွမ္းကိႏၷရာအကႏွင့္အတူ တုိးနယားအကကိုလည္း ထည့္သြင္းက်င္းပၾကသည္။

                ရွမ္းျပည္နယ္ ကိႏၷရာအက(တုိးနယားအက)မ်ား ကျပရာတြင္ သီတင္းကၽြတ္ပြဲေတာ္တြင္ က်င္းပပုံမွာ တစ္မူထူးျခားလွ၏။

                သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ဥပုသ္သီလ ေစာင့္ထိန္းၾက၏။ အလွဴဒါနျပဳလုပ္ၾက၏။ "တစ္မူးရလုိ႔ တစ္ပဲလွဴ တုိ႔ရွမ္းေတာင္သူ တူႏုိင္ရုိးလား"ဆုိသည့္စကားပုံအတုိင္း အလွဴေရစက္ လက္ ႏွင့္မကြာေသာသူမ်ား ျဖစ္၏။

                သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္တစ္ရက္ေန႔မွစ၍ တစ္ညလွ်င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတစ္ ေက်ာင္းက်စီ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ပြဲ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ေဒသအတြင္းရွိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားအား လုံးမွ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္တုိ႔သည္ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ပြဲ ျပဳလုပ္မည့္ေက်ာင္းသို႔ ၾကြေရာက္လာၾကရ သည္။ ပူေဇာ္ပြဲက်င္းပသည့္ရြာမွ တကာ တကာမမ်ားက လွဴဖြယ္၀တၳဳပစၥည္းမ်ဳိးစုံတုိ႔ျဖင့္ သံဃာေတာ္ မ်ားအား ပူေဇာ္လွဴဒါန္း ဆက္ကပ္ၾကသည္။

                ထုိသု႔ိအစဥ္အလာအတုိင္း ျပဳလုပ္ၾကၿပီးမွ ရွမ္းကိႏၷရာအက၊ တုိးနယားအကမ်ားကို အား ပါးတရ ကခုန္ေဖ်ာ္ေျဖၾကသည္။

                ယင္းသို႔ တစ္ညလွ်င္ တစ္ေက်ာင္းက် အထက္ပါအစီအစဥ္အတုိင္း ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ပြဲမ်ား က်င္းပရသျဖင့္ ေဒသအတြင္း၌ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း မ်ားေလေလ ရက္ၾကာရွည္ေလေလ ျဖစ္ကာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားေသာ နယ္ေဒသမ်ားတြင္မူ ကိႏၷရာအက၊ တုိးနယားအကမ်ားမွာ တစ္လ ေက်ာ္ေသာ္လည္း က၍မၿပီးႏုိင္၊ ပရိသတ္ကလည္း အီ၍ မၿငီးႏုိင္ ျဖစ္ရသည္။

ဆုမြန္ေတာင္းၿပီးမွ ကျပ

                အလွဴအတန္းပြဲလမ္းသဘင္ရွိလွ်င္ အလွဴရွင္အိမ္ရွင္မ်ားအား လာေရာက္ကျပမည့္ကိႏၷရာ အဖြဲ႔က ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားထားရသည္။ အလွဴရွင္အိမ္ရွင္မ်ားကလည္း ပန္းေပါက္ေပါက္ႏွင့္ငွက္ ေပ်ာသီးမ်ား ပါ၀င္သည့္ကန္ေတာ့ပြဲကို ျပင္ဆင္ေပးရသည္။

                ထုိ႔ေနာက္ ကိႏၷရာအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္အလွဴရွင္ အိမ္ရွင္တုိ႔က အခ်ီအခ် ေျပာဆုိၾကရ သည္။ အခ်ီအခ် ေျပာဆုိရာ၌ နေဘ ကာရံမ်ားျဖင့္ အတုိင္အေဖာက္ညီစြာ ေျပာဆုိၾကရသည္။

အိမ္ရွင္။      ။အေဆြတုိ႔...

                ဘယ္အရပ္က လာၾကပါသလဲ။

                ဘာေတြမ်ား ယူေဆာင္လာခဲ့ၾကပါသလဲ။

အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္။          ။ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ျမင္းမုိရ္ေတာင္ေျခရင္းက လာပါတယ္။ ကျပအသုံးေတာ္ခံရန္ကိႏၷ

                                ရာလည္း ပါလာပါတယ္။

အိမ္ရွင္။      ။ကိႏၷရာဆုိသည္မွာ ဘယ္လုိငွက္မ်ဳိး ျဖစ္ပါသလဲ။

အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္။          ။ကိႏၷရာဆုိသည္မွာ ငွက္ေကာင္းငွက္ျမတ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ကျပအသုံးေတာ္

                                ခံလွ်င္ မဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ျပည့္စံုၿပီး ေရႊေငြရတနာ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြလည္း

                                တုိးပြားလာပါလိမ့္မယ္။

အိမ္ရွင္။      ။အလုိ...

                ဒီလုိဆုိရင္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔အိမ္ထဲ ၀င္ေရာက္ကျပပါဦးလား။

                အေဆြတုိ႔အဖြဲ႔အားလုံးကို ကန္ေတာ့ပြဲျဖင့္ ခရီးဦးႀကိဳဆုိပါတယ္။

                ဤကဲ့သို႔ အခ်ီအခ် ေျပာဆုိၿပီးေနာက္ အသင့္ျပင္ဆင္ထားသည့္ကန္ေတာ့ပြဲကို အဖြဲ႔ေခါင္း ေဆာင္အား ေပးအပ္ရသည္။

                အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္က အိမ္ရွင္(အလွဴရွင္)အတြက္ မဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ျပည့္စုံေစရန္ ေရႊေငြ ရတနာမ်ား ေပါျပည့္၀ရန္ႏွင့္စည္းစိမ္ဥစၥာမ်ား တုိးပြားေစရန္အတြက္ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းေပးရသည္။

ကိႏၷရာအဖြဲ႔စည္းကမ္း

                ကိႏၷရာကမည့္သူသည္ ကိႏၷရာ၀တ္စုံကို ပထမဦးဆုံး ကန္ေတာ့ရသည္။ ကန္ေတာ့ၿပီးမွ ၀တ္စုံကို ၀တ္ဆင္ရသည္။ ကိႏၷရာ၀တ္စုံကို ၀တ္ၿပီးလွ်င္ အုိးစည္ကို ကန္ေတာ့ၿပီးမွ ကျပရသည္။

                ကျပရာ၌ အိမ္ရွင္မ်ား၏ဆႏၵအတုိင္း ကျပရသည္။ ရရွိသည့္ဆုေငြကို အဖြဲ႔သားအားလုံး ပုိင္ဆုိင္ၾကသည္။ ကိႏၷရာ၀တ္စုံကို အမ်ဳိးသမီးမ်ား မေက်ာ္လႊားရေခ်။ ၎ျပင္ ၀တ္ၾကည့္၊ စြပ္ၾကည့္ ျခင္းမ်ားလည္း မျပဳလုပ္ရေခ်။

အကႏွစ္မ်ဳိးႏွင့္ကႀကိဳးကကြက္

                ရွမ္းကိႏၷရာတြင္-

၁။ လုိင္းကကန္ေတာ့(ကန္ေတာ့ပန္းဆင္အက)ႏွင့္

၂။ လုိင္းကေလာ္င္အပုမ္(၀တၳဳပုံျပင္ သရုပ္ေဖာ္)အကဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

                လုိင္းကကန္ေတာ့(ကန္ေတာ့ပန္းဆင္)အကကို ဘာသာေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ပြဲလမ္း သဘင္မ်ား၌သာ ကျပရသည္။ ကိႏၷရာတစ္ေကာင္တည္း ကျပရၿပီး မ်က္ႏွာဖုံး တပ္ဆင္ရသည္။ ကျပ မည့္ေနရာတြင္ရပ္၍ ကိႏၷရာ၀တ္စုံအလွကို ျပသရသည္။ ေတာင္ပံႏွင့္အၿမီးတုိ႔ကို လွပစြာ ျဖန္႔ျပရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ကြင္းတစ္ပတ္ ေလွ်ာက္ျပရသည္။ စ၍ေလွ်ာက္သည့္ေနရာသို႔ ေရာက္ရွိမွ ကိႏၷရာအကကို ကျပရသည္။

                လက္အုပ္ႏွစ္ဖက္ခ်ီ၍ ဦးေခါင္းကို ဟိုသည္ငဲ့ကာ ႏြဲ႔ႏြဲ႔ေႏွာင္းေႏွာင္း ဟန္အမူအရာျဖင့္ ကန္ ေတာ့ပန္းဆင္ၿပီးေနာက္ ကြင္းပတ္၍ ကျပရသည္။ ကျပရာ၌ ေပ်ာ္ရႊင္၀မ္းေျမာက္ ျမဴးၾကြသည့္ဟန္အမူ အရာျဖင့္ ကျပရသည္။

                ကြင္းတစ္ပတ္ကျပ၍ မူလေနရာသို႔ ေရာက္ရွိေသာအခါ သိမ္ေမြ႔ေသာအမူအရာျဖင့္ ကျပ ရင္း ေရွ႕သို႔တက္ရသည္။ ကြင္းလယ္သို႔ ေရာက္ရွိလွ်င္ ကိုယ္ကို ႏွိမ့္လုိက္၊ ျမင့္လုိက္ျပဳလုပ္ၿပီး တျဖည္း ျဖည္း ေအာက္သုိ႔ ႏွိမ့္ခ်၀ပ္တြားဟန္ျဖင့္ ေရွ႕တည့္တည့္(ရဟန္းသံဃာေတာ္ သို႔မဟုတ္ လူႀကီးမ်ားစု ေ၀းေနထုိင္ရာ)သုိ႔ ကန္ေတာ့ပန္းဆင္ ကျပၾကရပါသည္။

                ထုိ႔ေနာက္ ကိုယ္ကို ႏွိမ့္ထားရာမွ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းထၿပီး သုံးႀကိမ္ျပည့္ေအာင္ ကန္ေတာ့ ပန္းဆင္ရသည္။ ယင္းသို႔ သုံးႀကိမ္တုိင္တုိင္ ကန္ေတာ့ပန္းဆင္ၿပီးလွ်င္ အုိးစည္တီးသံသို႔လုိက္ၿပီး ေပ်ာ္ ရႊင္ျမဴးၾကြ လွပစြာ ကခုန္ေဖ်ာ္ေျဖ တင္ဆက္ၾကသည္။

                ကိႏၷရာ၏လွပႏြဲ႔ေႏွာင္းသည့္ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္အတူ ၿမီးဖ်ားေတာင္ပံတုိ႔ကို ျဖန္႔လုိက္၊ စုလုိက္၊ ေခါင္းကိုငဲ့လုိက္၊ ေစာင္းလုိက္ျဖင့္ ကျပေနသည့္ကိႏၷရာအကမွာ ပရိသတ္မ်ား မွင္တက္မိေအာင္ အ သည္းသို႔ထိမွ် စြဲၿငိေစေသာ ရုိးရာအကပညာတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။

                လုိင္းကေလာ္င္အပုမ္(၀တၳဳပုံျပင္ သရုပ္ေဖာ္)အကကိုမူ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဇာတ္စင္မ်ား ေပၚတြင္ ကျပေလ့ရွိသည္။

                ထုိအကကို ကျပရာ၌ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီေမာင္ႏွံစုံ ပါ၀င္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသား(ကိႏၷရာ)က မ်က္ႏွာဖုံးတပ္ဆင္ၿပီး အမ်ဳိးသမီး(ကိႏၷရီ)မွာ မ်က္ႏွာဖုံး မတပ္ၾကပါ။

                ေရွးဦးစြာ ကိႏၷရာဖိုက ကြင္းတစ္ပတ္ေလွ်ာက္ၿပီး ကျပရာေနာက္သို႔ ကိႏၷရီမက ေနာက္မွ လုိက္ၿပီး ကျပရသည္။ ကိႏၷရာဖုိက ကိႏၷရီမကုိ စိတ္မခ်သည့္ဟန္ျဖင့္ ရပ္လုိက္၊ သြားလုိက္၊ ကိႏၷရီမ၏ မ်က္ႏွာကို တစ္၀ႀကီး ၾကည့္လုိက္ျဖင့္ ကြင္းတစ္ပတ္ျပည့္ေအာင္ လွည့္၍ကျပရသည္။ ကြင္းလယ္သို႔ ေရာက္ရွိမွ ၀တၳဳဇာတ္လမ္းကို စ၍ကျပရသည္။

                ကိႏၷရာဖုိက ေကာင္းကင္သို႔ ျမားသုံးႀကိမ္ပစ္လႊတ္ဟန္၊ ျမားကို လုိက္ဖမ္းဟန္၊ ျမားမွန္သ ျဖင့္ ထိခုိက္နာက်င္လဲက်ဟန္ စသည္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ရသည္။ နာက်င္သည့္ဒဏ္ေၾကာင့္ ကိုယ္လုံး၊ ေတာင္ ပံႏွင့္အၿမီးတုိ႔ကို တဖ်ပ္ဖ်ပ္ခတ္ကာ ယိမ္းယိုင္ေနဟန္ ျပဳလုပ္ျပရသည္။

                ကိႏၷရီမက ကိႏၷရာကို ပတ္ၿပီး ၀မ္းနည္းငိုေကၽြး ပူေဆြးေသာက ဗ်ာပါဒမီးေတာက္ကာ အပူလုံးၾကြ၍ ယူက်ဳံးမရ ျဖစ္သည့္ဟန္ျဖင့္ ကျပရသည္။

                ထုိ႔ေနာက္ ကိႏၷရီမက သစၥာတုိင္တည္ၿပီး နတ္သိၾကားမ်ားထံ အကူအညီေတာင္းရသည္။ သိၾကားမင္းက လာေရာက္၍ ကုသေပးသည့္အလား ကိႏၷရီမက ဆင္းလုိက္၊ ပ်ံလုိက္၊ ရစ္၀ဲလုိက္ျဖင့္ ကျပရသည္။

                ကိႏၷရာဖိုမွာ ဒဏ္ရာတျဖည္းျဖည္း သက္သာလာဟန္ျဖင့္ လႈပ္ရွားၿပီး ထလာကာ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီေမာင္ႏွံ တူစုံတြဲၿပီး ႏႊဲေပ်ာ္ေနၾကဟန္ ျပန္လည္ကျပရသည္။

                ပရိသတ္မ်ားမွာ ေသအတူ ရွင္မကြာ မခြဲမခြာ သစၥာရွိၾကသည့္ကိႏၷရာ ကိႏၷရီေမာင္ႏွံကို ၾကည့္ၿပီး သေဘာက်ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ အားေပးၾကသည္။

လက္ဆင့္ကမ္း ေဆာင္ရြက္သင့္

                ဇာတက၀တၳဳေတာ္၌ ပါရွိသည့္စႏၵကိႏၷရီဇာတ္ပုံႏွင့္အလားတူသည့္ဤရွမ္းကိႏၷရာအကမွာ လြန္စြာပင္ ၾကည့္ေကာင္းလွ၏။ ရုိးရာစဥ္ဆက္မပ်က္ ကႀကိဳးကကြက္မ်ား တီထြင္၍ ယေန႔တုိင္ရွင္သန္ ေနလ်က္ရွိေသာ ျပည္ေထာင္စုဖြားတုိင္းရင္းသား ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ား၏ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာရပ္မ်ားအား ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ားက လက္ဆင့္ကမ္း ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ပို၍တုိးတက္ လာႏုိင္၏။ ေအာင္ျမင္လာႏုိင္၏။

                ဂုဏ္ယူစရာ၊ ျမတ္ႏုိးစရာ၊ ႏွစ္ၿခိဳက္စရာအျပည့္ရွိသည့္ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား တိမ္ေကာပေပ်ာက္ျခင္း မရွိေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားအားလုံး၌ တာ၀န္ရွိ၏။

                ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ကိႏၷရာအက ကိႏၷရာအယူအဆႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာမ်ားမွ ကိႏၷရာ ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ဓေလ့ထုံးစံမ်ားအား သိျမင္ခံစားရသည္မွာ သမုိင္းအတြက္ တန္ဖုိးရွိလွ၏။ ယဥ္ေက်း မႈအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစ၏။ ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔အတြက္ ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းသည့္ရုိးရာယဥ္ ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ားျဖစ္၏။

                ယဥ္ေက်းေသာ၊ သိမ္ေမြ႔ေသာ၊ ရုိးသားေသာ၊ အႏုပညာရပ္ေပါင္းစုံပါ၀င္ေသာ ကိႏၷရာအ လွ  ကိႏၷရာအကသည္ ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔အတြက္သာမက ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလုံးတုိ႔အတြက္ လက္ဆင့္ ကမ္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

မွတ္ခ်က္။    ။စိၾတ ေရးသားေသာ "ကိႏၷရာ ကိႏၷရီ"စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၃၆ မွ ၄၄ ထိ)လာရွိေသာ ရွမ္း ႏွင့္စပ္ဆုိင္ေသာ အခန္းကို ထုတ္ႏုတ္၍ျပန္လည္စာစီရုိက္ထားပါသည္။