တန္ခုိးထြားခဲ့ေသာ ခႏီ ၱးမ်ား(ယိမ္းႏြဲ႔ပါး)

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ေျမာက္ဘက္စြန္းပိုင္းရွိ အေရးပါလွေသာ ခႏီ ၱးေလာင္းနယ္ေျမႀကီးကို  စတင္ေတြ႔ရွိၿပီး
ျပည္နယ္ တစ္ရပ္အေနအထား ေရာက္ေအာင္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ခဲ့သူမ်ားမွာ ခႏၱီးရွမ္းမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကေလသည္။ ခႏၱီးတုိ႔ကား တစ္ေခတ္တစ္ ခါက လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ တန္ခုိးထြားခဲ့ၾကသူမ်ားတည္း။

    ခႏၱီးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဆင္ျမင္းဗုိလ္ပါ အလုံးအရင္းကို ကြပ္ကဲကာ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြ႔လွ်င္ တံတား
ေဆာက္၊ ေဖာင္ ဖြဲ႔၍ကူး၊ ေတာင္ေတြ႔လွ်င္ လမ္းေဖာက္ စသည္ျဖင့္ မေရာက္ဘူးသည့္ေဒသသစ္မ်ားသို႔ ခရီးရွည္ခ်ီတက္ခဲ့သည္။ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာကို အပင္ပန္းခံ ရွာေဖြသည္။ ေနရာေကာင္းေတြ႔လွ်င္ ထြန္ ယက္စုိက္ပ်ဳိးႏုိင္သည့္လယ္ယာအျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္သည္။ လူေနအိမ္ေျခမ်ား ေဆာက္၍ ရြာတည္သည္။ ၿမိဳ႕ တည္သည္။ သည့္အျပင္ ထိပါးတုိက္ခုိက္လာမည့္ ေဘးရန္အႏၱရာယ္အေပါင္းကုိ တင္ႀကိဳကာကြယ္ရန္ အတြက္ အၿမဲတမ္း တပ္မေတာ္ကို အျမဳေတျပဳကာ ေနရာသစ္၀ယ္ ခံကတုတ္မ်ားေဆာက္ ျပည္သူ႔စစ္ ဖြဲ႔စည္း စသည္ျဖင့္ အခုိင္အမာ တုိင္းျပည္ထူေထာင္ခဲ့သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရေလသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဆုိရလွ်င္ ပကတိ ေတာရုိင္းေျမျဖစ္ေသာ အေနာက္ဘက္တစ္ခြင္ကို ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားျဖစ္လာေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္ခဲ့ၾကကုန္ေသာ အေမရိကန္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္သဏၭာန္ တူေနေပလိမ့္မည္။

    “ခႏီၱးေလာင္း”ဆုိေသာစကားမွာ ရွမ္းစကားပင္ ျဖစ္၏။ “ခန္း”သည္ ျမန္မာလုိ “ေရႊ”၊ “တီး”သည္ “ေဒသ” သို႔မဟုတ္ ‘‘ေျမ”၊ “ေလာင္း”သုိ႔မဟုတ္ ‘‘လုံ”သည္ “ႀကီးျခင္း”ဟု အဓိပၸါယ္ရရာ “ေရႊထြက္ရာေဒသ”၊ တစ္ နည္းအားျဖင့္ “သု၀ဏၰဘူမိ”ဟု  ဆုိရခ်ိမ့္မည္။ ျဖစ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္စရာ ရွိပါ၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ခႏၱီး လြင္ျပင္ႀကီးကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းလ်က္ရွိသည့္ “မလိ ခ”ျမစ္ႏွင့္သူ၏လက္တက္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ “နမ့္လန္” “နမ့္ယက္”စသည့္ျမစ္မ်ားတြင္ ယေန႔ထိ ေရႊက်င္ရရွိေနေသာေၾကာင့္ တည္း။

    ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို႔ ခႏၱီးရွမ္းမ်ား မည္သည့္အခ်ိန္ေလာက္က စတင္၀င္ေရာက္ခဲ့သည္ကုိမူ ေသခ်ာ ခုိင္မာေသာအ ေထာက္အထား မေတြ႔ရေသးေခ်။ သို႔ေသာ္ ပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ “ခႏၱီး”ဟူေသာ စကားလုံးပါရွိသည္။ ယင္းသည္ “ခႏၱီး” ႏွင့္အတူတူဆုိပါက ခႏၱီးတုိ႔သည္ ပုဂံေခတ္ေလာက္ကပင္ ေရာက္ ရွိေနၿပီေလာဟု ေတြးေတာဖြယ္ရွိေၾကာင္း၊ “မင္”မင္း ဆက္တရုတ္သမုိင္းမ်ားအရမူ ရွမ္းႀကီးဟုေခၚေသာ ရွမ္းတုိ႔သည္ ယူနန္နယ္ အေနာက္ေတာင္ဘက္ပိုင္းကို ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ သိမ္းပိုက္ေသာေၾကာင့္ “၀မ္ခ်ီ”မည္ေသာစစ္သူႀကီးသည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၄၅-ခုႏွင့္၁၄၅၀ စပ္ၾကားတြင္ ေမာေစာ္ဘြား “စုဂ်န္ဖ” (သိုငံဘြား)ႏွင့္သား “စုခ်ီဖ”(သုိခ်ီဘြား)တုိ႔ကို တုိက္ခုိက္ႏွိမ္နင္းသျဖင့္ ေမာရွမ္းမ်ားသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ အေနာက္ဘက္သို႔ဆုတ္ ခြာေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့သည္ဟု ေတြ႔ရွိရေလသည္။ “၀မ္ခ်ီ”၏ေနာက္ဆုံးတုိက္ပြဲတုိ႔တြင္ “မင္”စစ္တပ္မ်ားသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ကိုေက်ာ္ ၍ မုိးညႇင္းနယ္အတြင္းသို႔ ေရာက္ခဲ့၏။ ဤအခ်ိန္ေလာက္မွ စ၍ အေနာက္ဘက္ရွမ္းနယ္မ်ားျဖစ္ေသာ “ခႏၱီးလုံ”ႏွင့္ “အာဟုံ”တုိ႔ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္ဟု ယူဆရ
ေၾကာင္းကုိ ျမန္မာစြယ္စုံက်မ္း အတြဲ ၂ စာမ်က္ႏွာ ၃၂၄-၃၂၅ တုိ႔တြင္ ေဖာ္ျပထားေလသည္။

    အျခားမူကြဲ အေထာက္အထားတစ္ရပ္မွာ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၇၀၀ ခန္႔၊ ၁၃ ရာစုႏွစ္အခ်ိန္ ရွမ္းလူမ်ဳိး မ်ား တန္ခုိးႀကီး မားစဥ္အခါက စတင္၍ “ခႏၱီးေလာင္း”ဟူေသာ ပူတာအုိလြင္ျပင္ေဒသမွာ ရွမ္းမ်ား စုိးမုိး အုပ္ခ်ဳပ္ရာနယ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ထုိစဥ္အခါက ခႏၱီးရွမ္းတုိ႔၏ၾကည္းတပ္၊ ဆင္တပ္၊ ျမင္းတပ္တုိ႔သည္ အိႏၵိယျပည္ အာသံနယ္အတြင္းတုိင္ေအာင္ တုိက္ခိုက္သိမ္း ပိုက္နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့ဖူးသည္။ သို႔ရာတြင္ ေနာက္ပိုင္း ၁၇၆၆-ခုႏွစ္တြင္မူ ခႏၱီးေလာင္းေဒသ၌ ခႏၱီးရွမ္းတုိ႔၏စုိးမုိးမႈမွာ ျမန္မာတုိ႔၏တုိက္ စစ္ဆင္မႈေၾကာင့္ ေၾကြ က်ပ်က္ျပဳန္းခဲ့ရေလသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ခႏၱီးရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားသည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၏လက္ေအာက္ သို႔ ေရာက္ရွိသြားၾကၿပီး ျမန္မာ့တံခြန္သည္ ခႏၱီးေလာင္းတစ္၀န္းလုံး၌ လႊင့္ထူႏုိင္ခဲ့သည္။ “မန္ႏူ”၊ “လုပ္ခြန္”၊ “မန္စီ”စေသာခႏၱီး ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ားထံ၌ ယေန႔တုိင္ပင္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား ေပးအပ္ထားခဲ့သည့္ဘြဲ႔တံဆိပ္
 ႏွင့္စာခြ်န္ေတာ္မ်ား ရွိေနေသးသည္ကုိ ေတြ႔ရေၾကာင္းျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစာရြက္စာတမ္းမ်ား၌ ေဖာ္ျပထား
ေလသည္။
    ယေန႔ေခတ္ ပူတာအုိတြင္ အသက္ထင္ရွားရွိေနၾကေသးေသာ ခႏၱီးရွမ္းေစာ္ဘြားႀကီးမ်ား၏အဆက္ အႏႊယ္မ်ား၊ သက္ႀကီး၀ါႀကီးမ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္ေမးျမန္းသျဖင့္ ၎တုိ႔ထံမွ ခႏၱီးရာဇ၀င္ကိုလည္း သိရွိမွတ္ သားရေပသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းပုဂၢဳိလ္မ်ား ထံမွ သိရွိသည့္အခ်က္အလက္မ်ားမွာ ပါးစပ္ရာဇ၀င္သာ ျဖစ္
ေသာေၾကာင့္ သက္ေသခံ အေထာက္အထားေပစာ၊ ေက်ာက္စာ၊ စာရြက္စာတမ္းစသည္ျဖင့္ တစ္စုံတစ္ရာ ကုိးကားရန္ မရရွိခဲ့ေခ်။ ဒ႑ာရီပုံျပင္သဖြယ္ မွတ္ယူလုိက မွတ္ယူႏုိင္ပါ၏။ သို႔ပါေသာ္လည္း ထုိပုဂၢဳိလ္ႀကီး မ်ားသည္ သက္ႀကီးစကား သက္ငယ္ၾကား အစဥ္အလာျဖင့္ ဘုိးဘြားဘီဘင္ လက္ထက္ကတည္းက
အဆက္ဆက္ မွတ္သားနာယူလာသည္ျဖစ္ရာ အားလုံးကို သိမ္းက်ဳံးပစ္ပယ္ရန္လည္း မသင့္ေပ။ အဘယ္
ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ယေန႔ ထပ္မံေတြ႔ရွိရေသာ သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားႏွင့္အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ား၌ ကုိက္ညီ မွန္ကန္ေနျပန္ေၾကာင္း သတိျပဳမိပါသည္။

    လုပ္ခြန္ေစာ္ဘြားႀကီးေစာဘမန္း၊ ခႏၱီးေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္ဘ၊ ေစာႏဲြ႔အုိင္လုံတုိ႔ႏွင့္ေဆြးေႏြးခ်က္မွာ...
    “မုိးညႇင္းမင္းတရားႀကီးရဲ႕ညီေတာ္ႏွစ္ပါးအနက္ ညီေတာ္အႀကီးက အာသံျပည္ ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ၿပီး
 ေလာင္းပြတ္ေစာ္ ဘြားႀကီးအျဖစ္ ခႏၱီးရွမ္းဆက္ ဟုိမွစခဲ့ပါတယ္။ ညီေတာ္အငယ္ “မ်က္စိသုံးလုံးႏွင့္ဘုရင္” လုိ႔အဓိပၸါယ္ရတဲ့ရွမ္းလုိအေခၚ “ေစာ စန္တာ”က ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ေဘးေလာင္းေတာ္၊ ဘုိးေလာင္းေတာ္ေပါ့။ အဲဒီပုဂၢဳိလ္ႀကီးဟာ ခု ခႏၱီးေလာင္းေခၚတဲ့ပူတာအုိနယ္ေျမ ႀကီးကို ပထမဆုံးေတြ႔ရွိထူေထာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါ တယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ျပည္တည္တဲ့စခန္းသစ္က “ႏြိဳင္၀င္း”တဲ့။ ေနာက္ဒုတိယက ခု ပူတာအုိျဖစ္လာ မည့္ “ႏြယ္ဟန္၀င္း”ပါ။ ၿပီးေတာ့ ဒီကေန ေျမာက္ဘက္ေျခာက္မုိင္ေလာက္မွာ “မန္စီ”စခန္းသစ္ဆက္တည္ တယ္။ မန္စီမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ ေစာ္ဘြားသတ္သတ္လည္း ခန္႔လိုက္တယ္။ မန္စီေစာ္ဘြားဆက္ဟာ အဲဒီက စခဲ့ တာပ။ ေနာက္မန္စီ အေနာက္ဘက္ “ႏြယ္ဆီတ”ေတာင္တန္းေပၚမွာလည္း “မန္စီခြန္”စခန္းသစ္ေဆာက္ ၿပီး ရြာထပ္တည္တယ္။ ၿပီးမွ ႏြယ္ဟန္၀င္း ကို တပ္ျပန္ေခါက္လာတာပါ”

    “ဒါထက္ စကားမစပ္ ေမးရဦးမယ္။ ဘာျပဳလုိ႔ ရြာေတြ ဟုိမွာသည္မွာ ခြဲတည္ရတာတုံး၊ တစ္ေနရာတည္း မွာ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ဖုိ႔ ေျမေနရာမရွိလုိ႔လား”

    “မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒီေနရာဟာ ခုေတာ့ ေျမျပန္႔ႀကီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟိုတုန္းကေတာ့ တစ္ကယ့္ေတာရုိင္း ႀကီးပ၊ ပတ္ပတ္လည္မွာ ေတာင္ေတြကလည္း ၀ိုင္းရံေနတယ္။ ေတာင္ေတြရဲ႕တစ္ဘက္မွာ ဘာရွိတယ္ဆုိ တာလည္း မသိရဘူးမဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ နယ္ေျမတစ္ခုလံုးရဲ႕လုံျခံဳေရးကို အဓိကထားၿပီး အခ်က္အျခာ
ေနရာေတြမွာ ရြာတည္တယ္။ ခံကတုတ္ ေဆာက္တယ္ေလ။ “ႏြယ္ဟန္၀င္း”စခန္းမွာဆုိယင္ ႏြယ္ဟန္၀င္း အျပင္ “ခူးခန္း”စခန္းရယ္လုိ႔ရွိေသးတယ္။ ျမန္မာျပန္လုိက္ယင္ “ႏြယ္ဟန္ ၀င္း”က ေတာင္မႀကီး၏ေျမာက္ ဘက္အစြန္ကရြာ “ခူးခန္း”က “ကန္႔လန္႔တူးထားေသာ ေျမကတုတ္စခန္း”လုိ႔အဓိပၸါယ္ရတယ္။ ရြာတည္ရ တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ သိႏုိင္တာေပါ့ေလ”

    “ဒီလုိေတာ့လည္း ဟုတ္သားပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘာျဖစ္ေသးတုံး။ ဆက္ပါဦး ေစာ္ဘြားႀကီး”

    “ေစာစန္တာဟာ အလြန္ဘုန္းႀကီးတဲ့ေန၀င္ဘုရင္တစ္ဆူပါ။ ရွမ္းအမ်ဳိးသားေတြအတြက္ ခုေတြ႔ရွိထားတဲ့ ခႏၱီးလြင္ျပင္ ႏွင့္မေက်နပ္ေသးဘဲ ေနရာသစ္ ထပ္ရွာဖုိ႔ ႀကိဳးစားျပန္ပါတယ္။ ေဟာဒီကေန အေနာက္ဘက္ စူးစူးကို ၾကည့္လုိက္ယင္ ဆီးႏွင္း ေရခဲဖုံးေနတဲ့ေတာင္တန္းအထပ္ထပ္ကို ျမင္ရမယ္။ အဲဒီေတာင္ေတြရဲ႕ဟို ဘက္မွာက ခုေတာ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံပ။ ဟိုတုန္းကေတာ့ ေ၀သာလီျပည္(အာသံျပည္)ေခၚတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ ဆင္တပ္၊ ျမင္းတပ္ေတြပါတဲ့ ခႏၱီးစစ္သည္ေတာ္ေတြဟာ ခက္ခဲတဲ့ေတာင္  အထပ္ထပ္ကို “ေခ်ာက္ကန္”
ေတာင္ၾကားလမ္းကေက်ာ္ၿပီး ေ၀သာလီျပည္ ေရွးရႈစစ္ခ်ီေတာ့တာပ။ ခ်ီတက္လုိ႔ သိပ္မၾကာေသးဘူး။ “လမ္းခံေမာင္း”စခန္းအေရာက္မွာ ေနာက္ကေန ဆက္သားလုိက္လာတာက တိဘက္ျပည္က တိဘက္ စစ္သည္ေတြဟာ “ႏြယ္ခုိမား”ေခၚတဲ့ေက်ာက္တံခါးလမ္း၀က ၀င္လာကုန္ၿပီ။ ခု “ႏြယ္ဟန္၀င္း”စခန္းနား
ေတာင္ေရာက္ေနလုိ႔ အျမန္ျပန္တပ္ဆုတ္ခဲ့ပါသတဲ့”
   
    “ေနပါဦး ေစာ္ဘြားႀကီးရဲ႕၊ ဒီေလာက္ျမင့္မားတဲ့ေတာင္ေပၚမွာ ဆင္ေတြ သုံးလုိ႔ရပါ့မလား။ ၿပီးေတာ့ မုိးညႇင္းမုိးေကာင္းက ခ်ီတက္ၿပီး ပူတာအုိသိမ္းကတည္းက ဆင္ေတြပါလာတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပူတာအုိ
ေရာက္မွ ေတာထဲက ဖမ္းယူတာလား”

    “ေရခဲဖုံးတယ္ဆုိယင္ပဲ ဒီကေတာင္ေတြဟာ ေပတစ္ေသာင္းေက်ာ္ထက္မနည္း ျမင့္လုိ႔ပ။ အဲဒီေတာင္
ေပၚေက်ာ္ဖုိ႔ကေတာ့ ဆင္တပ္ေတြအဖုိ႔ မလြယ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ စစ္ခ်ီတာက “ေခ်ာက္ကန္”ေတာင္ၾကားလမ္း အတုိင္းဆုိေတာ့ ဆင္၊ ျမင္း၊ ႏြား ၀န္တင္ေတြ သြားလုိ႔ရပါတယ္။ ခုလည္း အိႏၵိယကုိ ဒီလမ္းအတုိင္း သြားေန တာပ။ မုိးညႇင္းက ခ်ီတက္ကတည္းက ဆင္တပ္ေတြ ပါလာတယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေဟာဒီ ခႏၱီး
ေလာင္းေတာအုပ္ကလည္း ဆင္ေတြ က်က္စားတဲ့ေနရာမုိ႔ ဒီေရာက္မွဖမ္း ယူတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ရွမ္းေတြဟာ ဆင္အတတ္မွာေတာ့ ေရွးေရွးကတည္းက အထူး ကြ်မ္းက်င္ လာခဲ့တာ ခုထိ ရုိးရာမပ်က္ ထိန္းသိမ္းလ်က္ပါခင္ဗ်ာ”

    ဟုတ္ေလာက္စရာ ရိွပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ယေန႔ ပူတာအုိလြင္ျပင္၌ ခႏၱီးရွမ္းမ်ားသည္ လယ္လုပ္ရာ၌ပင္ ဆင္မ်ားကို အသုံးျပဳလ်က္ ရွိသည္ကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ကိုယ္တုိင္ မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ ခဲ့ရေလသည္။ ဆင္ကို သစ္ထုတ္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္း၌လည္းေကာင္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၌လည္းေကာင္း လူတုိ႔အသုံးျပဳၾကသည္ကို အျခားေဒသမ်ား၌လည္း ေတြ႔ ျမင္ဖူးၾကၿပီ။ သို႔ေသာ္ ဆင္ကို အိမ္မွာ ေမြးထား သည့္ကြ်ဲႏြားသဖြယ္ ထြန္ယက္ရာ၌ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္း ေစခိုင္းႏုိင္သည္မွာ ဤပူတာ အုိတစ္နယ္တည္း၌သာ ရွိေပလိမ့္မည္။ အံ့ဖြယ္ေကာင္းေလစြ။

    “အတုိခ်ဳံးၿပီးေျပာရယင္ ေစာစန္တာဟာ တိဘက္ေတြကို အခက္အခဲမရွိ ေမာင္းထုတ္ပစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ ရန္သူေတြ ဒီလမ္းက ၀င္မလာႏုိင္ေအာင္ ေရွ႕စစ္ခ်ီတက္ေနတုန္းလည္း ေနာက္ပိုင္း စိတ္ခ်ရေအာင္ ေစာစန္တာက “ဤခႏၱီးေလာင္းနယ္ေျမသည္ ကြ်ႏု္ပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရမည့္ေဒသ ဟုတ္မွန္ပါက တိဘက္ေတြ ၀င္လာခဲ့သည့္ႏြယ္ခုိမားလမ္း၀၌ အခု အခံ ေက်ာက္ေတာင္ႀကီး အလုိလုိေပါက္၍ ပိတ္ပါေစ သား”လုိ႔ဆုိၿပီး အဓိ႒ာန္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ အံ့ၾသစရာပါပဲခင္ဗ်ာ။ ေက်ာက္ တံခါးလမ္းေနရာမွာ ျမင္း၏လည္ ကုပ္ပုံသဏၭာန္ရွိတဲ့ေတာင္တစ္လုံးဟာ ရုတ္တရက္ေပၚလာၿပီး လမ္းကို လုံး၀ပိတ္ဆုိ႔သြားပါေလေရာ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီေပၚလာတဲ့ေတာင္ကို ျမင္းလည္ဆံလုိ႔အဓိပၸါယ္ရတဲ့ “ႏြယ္ခုိမား”ေတာင္လုိ႔ ေခၚခဲ့တာ ခုအခ်ိန္ထိပ။ ႏြယ္ခုိမားေတာင္ကို ဥတုရာသီသာယာတဲ့အခါမွာ ပူတာအုိကေန ေျမာက္ဘက္ လွမ္းၾကည့္ လုိက္ယင္ အတုိင္းသားျမင္ႏုိင္တယ္ ေလ”

    “ဒီေတာ့ အိႏၵိယျပည္ဘက္ စစ္မခ်ီျဖစ္ေတာ့ဘူးလား”

    ‘‘ဟာ... ဘာရမလဲ။ တိဘက္အေရးအခင္းၿပီးလုိ႔ ႏြယ္ခုိမား ေပၚလာၿပီး မၾကာခင္ ေစာစန္တာဟာ တပ္မေတာ္ကို ကုိယ္တုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ဆက္လက္ခ်ီတက္တာပ။ ေ၀သာလီေရာက္ေတာ့ ေနာင္ေတာ္ အလတ္ ေလာင္းပြတ္ေစာ္ဘြားႏွင့္ေတြ႔ဆုံ ပူးေပါင္းၿပီး ညီေနာင္ႏွစ္ေဖာ္ရဲ႕ခႏၱီးစစ္သည္ေတာ္ေတြဟာ အာသံျပည္ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္၀ွမ္းတစ္ေၾကာလုံးကို တုိက္ခုိက္သိမ္းပိုက္ ေအာင္ပြဲခံႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဘက္က ေစာစန္တာႏွင့္ပါသြားတဲ့စစ္သည္ေတြအနက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဟိုမွက်န္ရစ္ၿပီး အိမ္ေထာင္က်၊ ၿမိဳ႕ရြာထူေထာင္ၾကျပန္တယ္ေလ”

    ပူတာအုိလြင္ျပင္မွ ေရွ႕မီေနာက္မီခႏၱီးပညာရွိႀကီးမ်ား ေျပာၾကားလုိက္သည့္ပါးစပ္သမုိင္းကို အေျချပဳကာ ကြ်န္ေတာ္ သည္ အေထာက္အထားမ်ား ေတြ႔လုိေတြ႔ျငား ရွာေဖြၾကည့္ရႈမိေလသည္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံသို႔
 ေျပာင္းေရႊ႕ေရာက္ရွိသြားၾကေသာ “အာဟုန္ရွမ္း”မ်ား၏ “ဗူရန္ဂ်ီ”သမုိင္းဆုိရမည့္ “တြန္ခြန္ဂီယဗူရန္ဂ်ီ”
 ႏွင့္ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ ၂ တုိ႔၌ ယင္းအေၾကာင္းအရာ ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း​၍ ေတြ႔ရွိခ်က္ကို ေကာက္ႏုတ္
ေဖာ္ျပရေသာ္-

    “အာသံျပည္ဘက္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ ခႏၱီးတုိ႔၏ေနာက္ပိုင္းသမုိင္းကို ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ ခႏၱီးတုိ႔မွာ တုိက္ေရး ခိုက္ေရးတြင္ စြမ္းလြန္းတမံရွိျခင္း၊ ရဲရင့္ဖ်တ္လတ္ျခင္း၊ လႈပ္ရွားတက္ၾကြျခင္းႏွင့္ျပည့္စုံသူမ်ား
ျဖစ္ေၾကာင္း သိရေပသည္။”

    “စြာဂေဒအုိေဂါရိနတ္ဆင္ဂါမင္း”လက္ထက္(၁၇၈၀-၁၇၉၅)တြင္ ခႏၱီးတုိ႔သည္ ေစဒိယာနယ္တြင္ “ဗူရဟ ရာဇာ”ႏွင့္ “ေဒလရာဇာ”မည္ေသာ အႀကီးအကဲႏွစ္ဦးတုိ႔က အုပ္ခ်ဳပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ “ဗူရဟရာဇာ”ႏွင့္
ေနာက္လုိက္ခႏၱီးတုိ႔သည္ အာသံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း “ခ်ဳိကီဟတ္”၌ “မုိအာမရိယာ”လူမ်ဳိးမ်ား ပုန္ကန္ထၾကြ သည္ကို အခြင့္ေကာင္းယူ၍ မိမိတုိ႔ေဒသမွဆင္းသက္ တုိက္ခုိက္ၾကရာတြင္ အေရးနိမ့္သျဖင့္ “ဗူရဟရာဇာ” ပင္လွ်င္ အာသံဘုရင္လက္တြင္းသို႔ က်ဆင္းခဲ့ရေၾကာင္း၊ ေနာက္လုိက္ ခႏၱီးတုိ႔မွာ “တုိကိုလုိင္”သစ္ေတာ တြင္ အေျခစုိက္ရန္ ေနရာခ်ထားျခင္းကိုခံရေၾကာင္း၊ ထုိေနာက္ေသာ္ “ဘူရဂုိဟိန္”၏အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္တြဲ ဖက္ထားေၾကာင္း၊ ‘‘ကမေလစြာဆင္ဂါ”ဘုရင္လက္ထက္ ၁၈၀၆-ခုႏွစ္တြင္ အာသံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ကို တုိက္ခုိက္သိမ္းပိုက္ရာ၌ ခႏၱီးတုိ႔ ထၾကြတုိက္ခုိက္ျပန္ေၾကာင္း၊ “အဟုန္ဘုရင္”တပ္မ်ားသည္ အေဗာႏွင့္ မိရိလူမ်ဳိးမ်ားကို တုိက္ ခုိက္ႏွိမ္နင္းႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ခႏၱီးတုိ႔၏ထၾကြမႈကိုမူ ပရိယာယ္ျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေစခဲ့
ေၾကာင္း”ေဖာ္ျပထားေလသည္။

    စစ္စိတ္စစ္ေသြး တက္ၾကြလ်က္ရွိေသာ ခႏၱီးစစ္သည္တုိ႔သည္ ဗမာျပည္ဘက္မွတစ္ဆင့္ အိႏၵိယဘက္သုိ႔ ခ်ီတက္ ေရာက္ရွိၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္၀ွမ္းႏွင့္အထူးသျဖင့္ ျမစ္၏ေျမာက္ပိုင္းရွိ “ေစဒိ ယာ”နယ္တစ္ခုလုံးကို သိမ္းပိုက္ကာ မိမိတုိ႔၏ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ေစာ္ဘြားျဖင့္ တထီးတနန္း စုိးစံခဲ့ၾကေၾကာင္းကို ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏မွတ္တမ္းမ်ား၌ လည္း အေထာက္အထားမ်ားစြာ ေတြ႔ရွိရျပန္ေလသည္။

    အိႏၵိယႏုိင္ငံအား ၿဗိတိသွ်တုိ႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးစေလာက္က ျဖစ္သည္။ ဘဂၤလားျပည္နယ္၌ သီးျခားအစိုးရ အဖြဲ႔ဟုရွိၿပီး “လက္ ဖတင္နင္ဂါဗနာ”(လက္ေထာက္ဘုရင္ခံ) “ဆာေ၀လီယန္ဂေရး”က တုိက္ရုိက္အုပ္ခ်ဳပ္ ထားသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဗမာဘုရင္မ်ား အုပ္စုိးဆဲျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘဂၤလားအစိုးရသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ
ႏွင့္နယ္ျခားျပႆနာမ်ားကို အမ်ားဆုံးေတြ႔ထိေျဖရွင္းရသူျဖစ္ ရာ ၎၏လက္ေအာက္၌ အေရွ႕ေျမာက္ နယ္ျခားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနဟူ၍ သီးျခားဖြင့္လွစ္ထားရွိခဲ့ေလသည္။

    အေရွ႕ေျမာက္နယ္ျခားေဒသတြင္ အမႈထမ္းရြက္ၾကရေသာ မ်က္ႏွာျဖဴနယ္ျခားအရာရွိမ်ားႏွင့္ဘဂၤလား အစိုးရတုိ႔စပ္ ၾကား ဆက္သြယ္ေပးပို႔သည့္စာမ်ားကို ႏုိင္ငံေရးရာဌာနက တာ၀န္ယူရသည္။ ၁၈၆၆-ခုႏွစ္မွ ၁၈၇၃ ခုႏွစ္အတြင္း ယင္းႏုိင္ငံေရး ရာဌာနကို အုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္တာ၀န္ခံက အစုိးရဖုိင္တြဲမွ စာရြက္စာတမ္း မ်ားကို အေျခခံၿပီး နယ္ျခားလက္စြဲစာအုပ္တစ္အုပ္အျဖစ္ ၁၈၈၄-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္
ေ၀ခဲ့သည္။ အလြန္ရွားပါး၍ အဖုိးတန္ေသာ စာအုပ္တည္း။

    ယင္းစာအုပ္၏အဖြင့္စာမ်က္ႏွာ အမွတ္ ၂ တြင္-
    “ခရစ္ေတာ္ေပၚၿပီးေနာက္ ရွစ္ရာစုႏွစ္ၾကာေသာအခါ စစ္စိတ္ျပင္းထန္ၿပီး တုိက္ေရးခုိက္ေရး လုိလား
ႏွစ္သက္ေလ့ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွရွမ္းအႏြယ္မ်ားသည္ နယ္စပ္ကုိ ေက်ာ္၍ အိႏၵိယႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ၾက၏။ ထုိအခ်ိန္က ျဗဟၼပုတၱရျမစ္၀ွမ္းကို အုပ္စုိးထားေသာဟိႏၵဴဘုရင္မ်ားႏွင့္ျပင္း ထန္ေသာတုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားၾကၿပီး ရွမ္းမ်ားက အႏုိင္ရကာ မိမိ တုိ႔၏လြတ္လပ္ေသာ ရွမ္းႏုိင္ငံကို ထူေထာင္နုိင္ခဲ့ေလသည္။
    ထုိေနာက္ ရွမ္းတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔လူမ်ဳိးကို “အဟုန္”ဟူေသာဘြဲ႔ျဖင့္ ေျပာင္းလဲခံယူလုိက္ၾကေလ၏။ တုၿပိဳင္ဖက္ကင္းသူ မ်ားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အခ်ဳိ႕သမုိင္းသုေတသီမ်ားက “အဟုန္”ဟူေသာအမည္မွ တစ္ဆင့္ ၎တုိ႔အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ႏုိင္ငံသည္ လည္း “အာသံ”ျဖစ္လာသည္ဟုေကာက္ခ်က္ခ်ၾကေလသည္။

    တစ္ဖန္ ယင္းစာအုပ္၏စာမ်က္ႏွာ ၅၇၊ အခန္း ၉ တြင္ “ေစဒိယာ”ရွိ ခႏၱီးအမ်ဳိးအႏြယ္မ်ား”ဟူေသာ
ေခါင္းစဥ္ေအာက္၌ ခႏၱီးရွမ္းမ်ား မည္သို႔မည္ပုံ အိႏၵိယဘက္ ေရာက္ရွိလာပုံ၊ ၎တုိ႔၏ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လႈပ္ ရွားမႈသမုိင္း စသည္မ်ားကို ထပ္ေလာင္း၍ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားေလသည္။

    “ခႏၱီးတုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ ဘဂၤလားျပည္နယ္ အေရွ႕ေျမာက္နယ္ျခားေဒသ ေတာင္တန္းတြင္ မူလက ရွိေနၾကသည့္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္မ်ားစြာကြာျခားသည္။ သူတုိ႔သည္ ျမန္မာခႏၱီးမွ ဆင္းသက္လာၾကၿပီး ဗုဒၶ ဘာသာကို ကုိးကြယ္သည္။ အာ သံနယ္၌ “ဂုိ၀ါဆင္း”ဘုရင္ အုပ္စုိးစဥ္ ၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး ပထမဦးဆုံး ၁၇၉၄-ခုႏွစ္၌ “တင္ဂါပန္နီ”တြင္ အေျခစုိက္ၾကေၾကာင္း မၾကာခင္ အင္အားႀကီးမားေသာခႏၱီးစစ္သည္မ်ား သည္ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္ႀကီးကို ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ေျမာက္ဘက္ေစဒိယာနယ္တစ္ ခြင္လုံးကို သိမ္းပိုက္ေအာင္ပြဲ ခံႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ခႏၱီးေစာ္ဘြားသည္ မိမိကုိယ္ကိုမိမိ “အာသံဘုရင္ခံ” သို႔မဟုတ္ “ခါ၀ဂုိဟိန္”ဟူေသာ ဘြဲ႔ အမည္ကို ခံယူလုိက္ေၾကာင္း” ထင္ထင္ရွားရွားေဖာ္ျပထားေလသည္။ ခႏၱီးမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္ေသာအခါက တန္ခုိးအလြန္ ထြားခဲ့သူမ်ားေပတကား။

ယိမ္းႏဲြ႔ပါး


မွတ္ခ်က္။    ။၁၉၈၂-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လထုတ္ ေပဖူးလႊာမဂၢဇင္း စာမ်က္ႏွာ(၃၆ မွ ၄၀ ထိ)၌လာရွိေသာ
ေဆာင္းပါးကို ျပန္၍ စာစီ ရုိက္ထားပါသည္။