ရွမ္းခေမာက္
(ေအာင္စည္ဟိန္း)
အမိျမန္မာျပည္၏တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္း ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ျဖစ္သည့္ရွမ္းခေမာက္ေလး မ်ားသည္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေလးမ်ား၏ပင္ကုိယ္သဘာ၀အလွအား ပိုမုိပီျပင္ေပၚလြင္ေစသည့္ျပင္ လူမႈအဆင့္အတန္း မခြဲျခားဘဲ အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။
ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါအဖုိးတန္ပိတ္စမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ရသည့္ခေမာက္မ်ားထက္ ပုိုမိုခိုင္ခံ့ၿပီး ထူးထူးျခားျခား ဆန္းဆန္းသစ္သစ္ ႀကီးလည္း မဟုတ္ေစကာမူ မည္သည့္အခါမွ် မရုိးႏုိင္ေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္။ ၀တ္စားျပင္ဆင္မႈ အေရာင္အေသြးမ်ားကုိလည္း မခြဲျခားဘဲ မည္သည့္အေရာင္အေသြးႏွင့္မဆုိ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေပသည္။ ျပဳလုပ္ရသည့္ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ားမွာလည္း ျပည္တြင္းျဖစ္မ်ားျဖစ္ၿပီး အကုန္အက်နည္းပါးစြာျဖင့္ အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။
ရွမ္းခေမာက္ကေလးမ်ားသည္ ရာသီဥတု၏အပူအေအးကိုလည္း မွ်တသင့္ေတာ္ေစသည့္ျပင္ အခ်ိန္ရာသီမေရြး ဥတု သုံးပါး အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။ ယင္းသို႔ အဖက္ဖက္မွ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္၍ ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈပစၥည္းတစ္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ေသာ ရွမ္းခေမာက္ေလးမ်ားအား ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားတုိင္းက အျမတ္တႏုိး အသုံးျပဳၾကေလသည္။ ေနာက္ဆုံး စက္ဘီးစီးရာတြင္ပင္ သင့္ေတာ္ ေကာင္းမြန္စြာ အသုံးျပဳႏုိင္သည့္အတြက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားက ႏွစ္သက္စြာ အသုံးျပဳၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
၎ရွမ္းခေမာက္အား ရွမ္းဘာသာျဖင့္ “ကြပ္မ္ေယာ”ဟု ေခၚေလသည္။ ယင္းရွမ္းခေမာက္မ်ားထြက္ရွိရာေဒသသည္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပုိင္း လြယ္လင္ခရုိင္ “မုိင္းေနာင္နယ္” ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ရွမ္းခေမာက္ “ကြပ္မ္ ေယာ”ထြက္ရွိရာ အခ်က္အျခာၿမိဳ႕ပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ရွမ္းဘာသာ၏အေခၚ မုိင္းေနာင္အား ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆုိလွ်င္ “ကန္ၿမိဳ႕”ဟုအဓိပၸါယ္ရေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္ သို႔မဟုတ္ ကန္ၿမိဳ႕နယ္သည္ ပင္လယ္ေရျပင္မွ အျမင့္ေပေပါင္း ၃၀၉၅-ေပအျမင့္တြင္ တည္ရွိေပသည္။ မုိင္းေနာင္၏ခရုိင္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ေသာလြယ္လင္ၿမိဳ႕ႏွင့္မုိင္ေပါင္း ၇၈-မုိင္ကြာေ၀းေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္မွ ကားလမ္းခရီးျဖင့္ သြားႏုိင္ေသာၿမိဳ႕မ်ားမွာ မုိင္းရွဴး၊ ၀မ္စိမ္း၊ မုိင္းမြန္၊ လဲခ်ားႏွင့္ေကစီမံၿမိဳ႕မ်ား ျဖစ္ၾကေလသည္။ ယခုဆုိလွ်င္ လူေနထူထပ္လာကာ စည္ကားေသာၿမိဳ႕ျပ တစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္ေလသည္။
မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ရွမ္းခေမာက္မ်ားအျပင္ အမ်ဳိးသမီးအသုံးအေဆာင္ လက္ကိုင္အိတ္မ်ားကိုလည္း တီထြင္ရက္လုပ္ လ်က္ရွိရာ ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္တြင္ “ရွမ္းခေမာက္အစ ဖာလုိင္းက”ဟုဆုိစမွတ္ျပဳၾကေလ သည္။ ဖာလုိင္းအား ျမန္မာဘာသာျပန္ဆုိလွ်င္ “ထရံၾကားရြာ”ဟုအဓိပၸါယ္ရေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ထရံအလွရက္ရာ တြင္ အထူးေက်ာ္ၾကားေသာနယ္ျဖစ္ေလရာ ယင္းကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚယူလာေသာအမည္ျဖစ္ေလသည္။ ထရံၾကားရွိ လက္မႈပညာ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ လက္မႈအတတ္ပညာရွင္မ်ား၏တီထြက္ရက္လုပ္မႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးတုိင္း ျမတ္ႏုိးသည့္ရွမ္းခေမာက္ေလး မ်ား စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
အေသးစိတ္ ျပဳလုပ္ပုံ
ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရသည့္၀ါးမ်ဳိးသည္ အသားပါးလႊာ၍ အဆစ္မ်ားက်ဲေသာ ၀ါးတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေလသည္။ ၎၀ါးမ်ဳိး သည္ “မုိင္းေနာင္”နယ္တစ္၀ိုက္တြင္သာ အမ်ားဆုံးေပါက္ေရာက္၍ အျခားေဒသတြင္ အထူးရွားပါးေသာ၀ါးပင္မ်ဳိးျဖစ္ေလ သည္။ ဤ၀ါးပင္မ်ဳိးသည္ လွပေသာ ၀ါးပင္ေလးမ်ားျဖစ္ၿပီး အရြက္မ်ားမွာ အဖ်ားခပ္ခြ်န္ခြ်န္ ခပ္ဖားဖားရွိသည္။ ယင္း၀ါးရုံပင္မ်ား မွာလည္း တစ္ပင္ႏွင့္တစ္ပင္ ခပ္ကြာကြာ ခပ္က်ဲက်ဲသာ ေပါက္ေလ့ရွိသည္။
ယင္း၀ါးပင္မ်ဳိးမွ ၁။ ရင့္ျခင္း၊ ၂။ ေျဖာင့္တန္းညီညာျခင္း၊ ၃။ အနာအဆာ ကင္းလြတ္ျခင္းတည္းဟူေသာ အဂၤါရပ္မ်ား ႏွင့္ျပည့္စုံေသာ၀ါးမွ ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရာတြင္ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေလသည္။ အထက္ပါအဂၤါရပ္မ်ားႏွင္ညီညႊတ္သင့္ ေတာ္ေသာ ၀ါးကို အလ်င္ဆုံး ရွာေဖြရေလသည္။
ရွာေဖြ၍ လုိအပ္ေသာ ၀ါးပင္မ်ဳိးေတြ႔ရွိသည့္အခါ ခုတ္လွဲရာတြင္၎၊ သယ္ယူရာတြင္၎၊ အနာအဆာ တစ္စုံတရာ ထိခုိက္မႈမရွိရေလေအာင္ အထူးဂရုစုိက္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွမ္းခေမာက္ျပဳလုပ္ရန္ ၀ါးမ်ားကို သယ္ယူရာ တြင္ အျခားအိမ္ေဆာက္ကိရိယာလူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ား ျပဳလုပ္သည့္၀ါးမ်ားကို သယ္ယူသကဲ့သို႔ အမ်ားအျပားစုစည္း၍ ကြ်ဲ၊ ႏြား၊ တိရစ ၦာန္မ်ားျဖင့္ ဆြဲျခင္း၊ လွည္းျဖင့္ တင္ယူပို႔ေဆာင္ေစျခင္းမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရေလသည္။
၀ါးတစ္လုံးခ်င္း ခုတ္လွဲ၍ လူကိုယ္တုိင္ ေတာတြင္းမွအိမ္ထိ သယ္ယူမႈ ျပဳရေလသည္။ ထုိသုိ႔ခက္ခက္ခဲခဲျဖင့္ မုိင္း ေနာင္နယ္မွ ရွမ္းခေမာက္ထုတ္လုပ္မႈကို အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းတစ္ခုအေနျဖင့္ အပတ္တကုတ္ လုပ္ကိုင္စား ေသာက္သူမ်ား ရွိလာၾကေလသည္။
ရွမ္းခေမာက္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳကာ အစဥ္အဆက္ ရက္လုပ္စားေသာက္ေနသူမ်ားတြင္ အရင္း အႏွီးကင္းမဲ့၍ မိမိကုိယ္တုိင္လုပ္အားသက္သက္ကိုသာ အဓိကထား ျပဳလုပ္ရသူႏွင့္အရင္းအႏွီးရွိေသာ္လည္း အေသးစိတ္မျပဳ လုပ္ႏုိင္သူမ်ားဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲျခားပါ၀င္ၾကေလသည္။ ယင္းအပုိင္းႏွစ္ပိုင္းအနက္မွ မည္သည့္အပိုင္းက ပါ၀င္ျပဳလုပ္သည္ျဖစ္ေစ မုိင္းေနာင္နယ္၏ရွမ္းခေမာက္လုပ္ျခင္း အတတ္ပညာျပန္႔ပြားရာ ေရေသာက္ျမစ္အျဖစ္ ႏွစ္ပိုင္းစလုံးမွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ပါ၀င္ၾက ရေလသည္။ ယခုအခါ ၿမိဳ႕ျပမ်ားေပၚတြင္ပင္ ယင္းရွမ္းခေမာက္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရက္လုပ္လာၿပီျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ေပၚမွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအဖုိ႔မူ ၀ါးမ်ားကို တစ္ဆင့္၀ယ္ယူရေလသည္။ ရက္လုပ္မႈ အတတ္ပညာကိုလည္း ေတာသို႔ဆင္းသင္ယူရေလ သည္။
ျပဳလုပ္ပုံ
ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရန္အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆုံး၀ါးမ်ားကို ရရွိသည့္အခါ အဆစ္မ်ားကို ခုတ္ပယ္၍ ေရစိမ္ထားရေလ သည္။ ေရစိမ္ၿပီး၍ ခြဲရန္ အသင့္ျဖစ္ေသာအခါမွ ၀ါးျခမ္းမ်ားခြဲစိတ္၍ ခြဲစိတ္သည့္အခါ လုိအပ္သည့္အေနအထား အရြယ္အစား ရရွိေစရန္ ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲစိတ္ရ၏။ ယင္းသို႔ခြဲစိတ္ၿပီးေသာ ၀ါးျခမ္းငယ္ေလးမ်ားကို ၀ါးေၾကာသင္ယူ၍ နန္းဆြဲကာ အေခ်ာ သပ္ရေလသည္။ သို႔အဆင့္ဆင့္ျပဳလုပ္ရသည့္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဓားထက္ျမက္ရန္ အထူးလိုအပ္လွေပသည္။ ဓားတုံးလွ်င္ မည္ မွ်ပင္ လူကကြ်မ္းက်င္ေသာ္လည္း ၀ါးမ်ား ပ်က္စီးတတ္ေလသည္။
၀ါးလုံးႀကီးမွတစ္လက္မ၏ဆယ္စိတ္မွ် ေသးငယ္လွေသာ ၀ါးေၾကာေလးမ်ားကို ေသေသသပ္သပ္ ေကာင္းေကာင္းမြန္ မြန္ ရရွိေစရန္ အေသးစိတ္ ဂရုတစိုက္ ျပဳလုပ္ရသည္မွာ မလြယ္လွေခ်။ အခ်ိန္ယူ၍ ျပဳလုပ္ရေလ၏။ ရက္လုပ္ရန္အတြက္ အ သင့္ျဖစ္ေနေသာ အေခ်ာသတ္နန္းဆြဲၿပီး ၀ါးေၾကာေလးမ်ား ရရွိေသာအခါမွ ခေမာက္ကို စတင္ရက္လုပ္ရေလသည္။ ၎၀ါး ေၾကာေလးမ်ားကို ရွမ္းခေမာက္၏အေပၚဆုံးအလႊာႏွင့္ေအာက္ဆုံးအလႊာအတြက္ ရက္လုပ္ရေလသည္။ ရက္လုပ္ရာတြင္ မည္ သည့္အထပ္အတြက္ ရက္လုပ္ေစကာမူ ၀ါးေၾကာအား အျပင္မွထား၍ ရက္ရ၏။ ရွမ္းခေမာက္၏အေပၚဆုံး အလႊာဆုိသည္မွာ ေငြခ်ည္၊ ေငြျပားမ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ယင္ထားသည့္၀ါးေၾကာအထပ္ေလးတစ္ထပ္ျဖစ္၍ ေအာက္ဆုံးအလႊာဆုိသည္မွာ ပုိး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ပိတ္စတုိ႔၏ေနရာအား အစားထုိးျပဳလုပ္ထားသည့္အထပ္ ျဖစ္ေလသည္။
ဤသို႔ ၀ါးေၾကာမွ်င္အထက္လႊာ ေအာက္လႊာ ထပ္ဆင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ရွမ္းခေမာက္ႏွစ္ဖက္စလုံး အေခ်ာျဖစ္သျဖင့္ “ႏွစ္ဖက္လွ”ဟုေခၚေလသည္။
ရွမ္းခေမာက္တစ္ခ်ပ္အား အပို္င္းအျခားအျဖစ္ ခြဲျခားလွ်င္-
(၁) ၀ါးေၾကာလႊာအေပၚဆုံးထပ္၊
(၂) ၀ါးအသားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ဒုတိယအလႊာ အလယ္ထပ္၊
(၃) ၀ါးအေၾကာ (သို႔မဟုတ္) ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ပိတ္စ အမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ ေအာက္ဆုံးအလႊာဟူ၍ ပုိင္းျခာဆစ္ ကန္႔၍ ထားႏုိင္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ အေသးစိတ္ ထပ္မံ၍ ခြဲျခားၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ ၀ါးအသားမ်ားျဖင့္ ရက္လုပ္ထားေသာအလယ္ လႊာသည္ ေနရာလပ္မရွိပဲ အသားသုံးထပ္ရွိေသာနည္းျဖင့္ ရက္လုပ္ထားသျဖင့္ အထပ္ကေလးငါးထပ္ ရွိေသး၏။ ဤသုိ႔ အ လယ္ထပ္မ်ားအား အဆင့္ဆင့္ ရက္လုပ္ထားျခင္းသည္ ခေမာက္တစ္ခုလုံး ေတာင့္တင္းခုိင္မာရန္ႏွင့္အပူဒဏ္အား ကာကြယ္ ႏုိင္ရန္အတြက္ ျဖစ္ေလသည္။
၀ါးေၾကာအထပ္ကေလးမ်ား ျပဳလုပ္သူမ်ားမွာ မုိင္းေနာင္နယ္မွ အသက္ ၆-ႏွစ္ေက်ာ္ကေလးမ်ားပင္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေလ သည္။ သို႔ေသာ္ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ရက္လုပ္ႏုိင္ပါသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားမွာမူ ေတာတက္၀ါးခုတ္ျခင္းမွ နန္းဆြဲအေခ်ာသတ္ျခင္း အထိသာ ခက္ခဲသည့္လုပ္ငန္းမ်ားအား လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္ဓေလ့အရ တစ္အိမ္မွတစ္အိမ္သို႔ အလည္အပတ္သြား လာရင္း ကူညီရက္လုပ္ေပးတတ္ၾကေလသည္။ တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္းတုိ႔၏ခ်စ္စရာေကာင္းသည့္ဓေလ့ထုံးစံေလးမ်ားဟုပင္ ဆုိရေပမည္။
ရွမ္းခေမာက္တြင္ ေခါင္ခ်ဳိးျခင္းႏွင့္အေရးႀကီးဆုံးေသာလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ အနားကြပ္ရာတြင္ ေသသပ္မႈမရွိလွ်င္ ပ်က္စီးလြယ္သည္။ အနားကို အပ္ခ်ည္ႏွင့္ထိန္းကြပ္ရသည္။ ထိန္းကြပ္သည့္အခါ ရုိးရုိး၀ါးအသားျဖင့္ ရက္လုပ္ေသာအလယ္ထပ္ အား သူ႔ခ်ည္းသက္သက္တစ္ႀကိမ္ ထိန္းကြပ္ရေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၀ါးေၾကာအေပၚထပ္၊ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္သက္ရာအစမ်ားကို စုေပါင္း၍ တစ္ႀကိမ္ထိန္းကြပ္ရေလသည္။
ထိန္းကြပ္ရာတြင္ တစ္လမခြဲရွိေသာ ပိ္တ္စအား ခေမာက္၏အနားစပ္တြင္ အထက္ေအာက္ မွ်တေအာင္ အညီအမွ်ထား ၿပီး ၎ပိတ္စေပၚတြင္ အုန္းလက္တံကဲ့သို႔ အလုံးကေလးမ်ား အေခ်ာသတ္ထားသည့္၀ါးတံကေလးမ်ားဟူ၍ ႏွစ္ဆင့္တင္ရ သည္။ ၀ါးတံႏွစ္တံရွိေသာ အတန္းကေလးမွာ ခေမာက္၏အနားစပ္တြင္ ရွိၿပီး ၀ါးတံသုံးတံရွိေသ အတန္းေလးမွာ ပိတ္စ၏အ နားစပ္တြင္ ရွိ၏။ ၀ါးတံတင္ၿပီးလွ်င္ ၀ါးတံ၏တန္းေပၚ၌ သုံးလက္မကြာ၍ ခ်ည္ျဖင့္ထိန္းရ၏။ အမ်ားဆုံး အသုံးျပဳေသာအေရာင္ မွာ အနီအျပာတုိ႔ျဖစ္သည္။
ရွမ္းခေမာက္သည္ ရက္လုပ္မႈအပိုင္းမွ အနားကြပ္ျခင္းမ်ားအထိ ျပဳလုပ္ၿပီးလွ်င္ ၀ါးေၾကာအေပး၌ အေရာင္တင္ဆီသုတ္ ရေလသည္။ ၿပီးမွ ေမးသိုင္းႀကိဳင္းတပ္ဆင္ရေလသည္။ ေနာက္ ေခါင္ထိန္းတပ္ဆင္ရေလသည္။ ေနာက္ ေငြျပားခတ္ထားေသာ ထိပ္အုပ္(ေခါင္အုပ္)တပ္ဆင္ျခင္းမ်ား၊ ပန္းခ်ီေရးျခယ္ျခင္းမ်ား၊ ေငြခ်ည္ျဖင့္ပုံသဏၭာန္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဖာ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရေလ၏။ ဤကဲ့သို႔အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္ၿပီးမွသာ အသုံးျပဳရန္ အသင့္ျဖစ္ေသာ အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိေလသည္။
ျမန္မာျပည္၏တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္း ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ ခေမာက္ရက္လုပ္ျခင္း လုပ္ငန္းသည္ သုံးစြဲသူ အေပၚတြင္သာ အသုံးျပဳသည္မဟုတ္ေပ။ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းထိမ္၊ ေငြခ်ည္၊ သိုးေမြး၊ ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ယက္ကန္းစေသာ လုပ္ငန္းမ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားအားလည္း အက်ဳိးျပဳေပ၏။ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈရွိလွ်င္ တီထြင္သေလာက္ ပိုမုိျမင့္မားလာေပမည္။ စုေပါင္း၍စနစ္ တက် လုပ္ကုိင္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေစ်းကြက္တြင္သာမက ကမ ၻာ့ေစ်းကြက္သို႔ပင္ ထုိးေဖာက္ႏုိင္မည့္လုပ္ငန္းတစ္ ခုပင္ ျဖစ္သည္။
ရွမ္းခေမာက္ရက္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းအား က်ယ္ျပန္႔စြာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္လုပ္ကုိင္ႏုိင္၍ တုိင္းရင္းသားရုိးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ကို ျမင့္မားစြာျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ပါေစသတည္း။ ။
ေအာင္စည္ဟိန္း
မွတ္ခ်က္။ ။၁၉၇၇-ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလထုတ္ ျမ၀တီမဂၢဇင္း စာမ်က္ႏွာ(၄၂ မွ ၄၄ ထိ)၌လာရွိေသာေဆာင္းပါးကို ျပန္၍ စာစီ ရုိက္ထားပါသည္။
(ေအာင္စည္ဟိန္း)
အမိျမန္မာျပည္၏တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္း ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ျဖစ္သည့္ရွမ္းခေမာက္ေလး မ်ားသည္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေလးမ်ား၏ပင္ကုိယ္သဘာ၀အလွအား ပိုမုိပီျပင္ေပၚလြင္ေစသည့္ျပင္ လူမႈအဆင့္အတန္း မခြဲျခားဘဲ အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။
ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါအဖုိးတန္ပိတ္စမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ရသည့္ခေမာက္မ်ားထက္ ပုိုမိုခိုင္ခံ့ၿပီး ထူးထူးျခားျခား ဆန္းဆန္းသစ္သစ္ ႀကီးလည္း မဟုတ္ေစကာမူ မည္သည့္အခါမွ် မရုိးႏုိင္ေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္။ ၀တ္စားျပင္ဆင္မႈ အေရာင္အေသြးမ်ားကုိလည္း မခြဲျခားဘဲ မည္သည့္အေရာင္အေသြးႏွင့္မဆုိ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေပသည္။ ျပဳလုပ္ရသည့္ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ားမွာလည္း ျပည္တြင္းျဖစ္မ်ားျဖစ္ၿပီး အကုန္အက်နည္းပါးစြာျဖင့္ အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။
ရွမ္းခေမာက္ကေလးမ်ားသည္ ရာသီဥတု၏အပူအေအးကိုလည္း မွ်တသင့္ေတာ္ေစသည့္ျပင္ အခ်ိန္ရာသီမေရြး ဥတု သုံးပါး အသုံးျပဳႏုိင္ေပသည္။ ယင္းသို႔ အဖက္ဖက္မွ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္၍ ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈပစၥည္းတစ္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ေသာ ရွမ္းခေမာက္ေလးမ်ားအား ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားတုိင္းက အျမတ္တႏုိး အသုံးျပဳၾကေလသည္။ ေနာက္ဆုံး စက္ဘီးစီးရာတြင္ပင္ သင့္ေတာ္ ေကာင္းမြန္စြာ အသုံးျပဳႏုိင္သည့္အတြက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားက ႏွစ္သက္စြာ အသုံးျပဳၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
၎ရွမ္းခေမာက္အား ရွမ္းဘာသာျဖင့္ “ကြပ္မ္ေယာ”ဟု ေခၚေလသည္။ ယင္းရွမ္းခေမာက္မ်ားထြက္ရွိရာေဒသသည္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပုိင္း လြယ္လင္ခရုိင္ “မုိင္းေနာင္နယ္” ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ရွမ္းခေမာက္ “ကြပ္မ္ ေယာ”ထြက္ရွိရာ အခ်က္အျခာၿမိဳ႕ပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ရွမ္းဘာသာ၏အေခၚ မုိင္းေနာင္အား ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆုိလွ်င္ “ကန္ၿမိဳ႕”ဟုအဓိပၸါယ္ရေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္ သို႔မဟုတ္ ကန္ၿမိဳ႕နယ္သည္ ပင္လယ္ေရျပင္မွ အျမင့္ေပေပါင္း ၃၀၉၅-ေပအျမင့္တြင္ တည္ရွိေပသည္။ မုိင္းေနာင္၏ခရုိင္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ေသာလြယ္လင္ၿမိဳ႕ႏွင့္မုိင္ေပါင္း ၇၈-မုိင္ကြာေ၀းေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္မွ ကားလမ္းခရီးျဖင့္ သြားႏုိင္ေသာၿမိဳ႕မ်ားမွာ မုိင္းရွဴး၊ ၀မ္စိမ္း၊ မုိင္းမြန္၊ လဲခ်ားႏွင့္ေကစီမံၿမိဳ႕မ်ား ျဖစ္ၾကေလသည္။ ယခုဆုိလွ်င္ လူေနထူထပ္လာကာ စည္ကားေသာၿမိဳ႕ျပ တစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္ေလသည္။
မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ရွမ္းခေမာက္မ်ားအျပင္ အမ်ဳိးသမီးအသုံးအေဆာင္ လက္ကိုင္အိတ္မ်ားကိုလည္း တီထြင္ရက္လုပ္ လ်က္ရွိရာ ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္တြင္ “ရွမ္းခေမာက္အစ ဖာလုိင္းက”ဟုဆုိစမွတ္ျပဳၾကေလ သည္။ ဖာလုိင္းအား ျမန္မာဘာသာျပန္ဆုိလွ်င္ “ထရံၾကားရြာ”ဟုအဓိပၸါယ္ရေလသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္သည္ ထရံအလွရက္ရာ တြင္ အထူးေက်ာ္ၾကားေသာနယ္ျဖစ္ေလရာ ယင္းကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚယူလာေသာအမည္ျဖစ္ေလသည္။ ထရံၾကားရွိ လက္မႈပညာ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ လက္မႈအတတ္ပညာရွင္မ်ား၏တီထြက္ရက္လုပ္မႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးတုိင္း ျမတ္ႏုိးသည့္ရွမ္းခေမာက္ေလး မ်ား စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
အေသးစိတ္ ျပဳလုပ္ပုံ
ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရသည့္၀ါးမ်ဳိးသည္ အသားပါးလႊာ၍ အဆစ္မ်ားက်ဲေသာ ၀ါးတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေလသည္။ ၎၀ါးမ်ဳိး သည္ “မုိင္းေနာင္”နယ္တစ္၀ိုက္တြင္သာ အမ်ားဆုံးေပါက္ေရာက္၍ အျခားေဒသတြင္ အထူးရွားပါးေသာ၀ါးပင္မ်ဳိးျဖစ္ေလ သည္။ ဤ၀ါးပင္မ်ဳိးသည္ လွပေသာ ၀ါးပင္ေလးမ်ားျဖစ္ၿပီး အရြက္မ်ားမွာ အဖ်ားခပ္ခြ်န္ခြ်န္ ခပ္ဖားဖားရွိသည္။ ယင္း၀ါးရုံပင္မ်ား မွာလည္း တစ္ပင္ႏွင့္တစ္ပင္ ခပ္ကြာကြာ ခပ္က်ဲက်ဲသာ ေပါက္ေလ့ရွိသည္။
ယင္း၀ါးပင္မ်ဳိးမွ ၁။ ရင့္ျခင္း၊ ၂။ ေျဖာင့္တန္းညီညာျခင္း၊ ၃။ အနာအဆာ ကင္းလြတ္ျခင္းတည္းဟူေသာ အဂၤါရပ္မ်ား ႏွင့္ျပည့္စုံေသာ၀ါးမွ ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရာတြင္ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေလသည္။ အထက္ပါအဂၤါရပ္မ်ားႏွင္ညီညႊတ္သင့္ ေတာ္ေသာ ၀ါးကို အလ်င္ဆုံး ရွာေဖြရေလသည္။
ရွာေဖြ၍ လုိအပ္ေသာ ၀ါးပင္မ်ဳိးေတြ႔ရွိသည့္အခါ ခုတ္လွဲရာတြင္၎၊ သယ္ယူရာတြင္၎၊ အနာအဆာ တစ္စုံတရာ ထိခုိက္မႈမရွိရေလေအာင္ အထူးဂရုစုိက္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွမ္းခေမာက္ျပဳလုပ္ရန္ ၀ါးမ်ားကို သယ္ယူရာ တြင္ အျခားအိမ္ေဆာက္ကိရိယာလူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ား ျပဳလုပ္သည့္၀ါးမ်ားကို သယ္ယူသကဲ့သို႔ အမ်ားအျပားစုစည္း၍ ကြ်ဲ၊ ႏြား၊ တိရစ ၦာန္မ်ားျဖင့္ ဆြဲျခင္း၊ လွည္းျဖင့္ တင္ယူပို႔ေဆာင္ေစျခင္းမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရေလသည္။
၀ါးတစ္လုံးခ်င္း ခုတ္လွဲ၍ လူကိုယ္တုိင္ ေတာတြင္းမွအိမ္ထိ သယ္ယူမႈ ျပဳရေလသည္။ ထုိသုိ႔ခက္ခက္ခဲခဲျဖင့္ မုိင္း ေနာင္နယ္မွ ရွမ္းခေမာက္ထုတ္လုပ္မႈကို အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းတစ္ခုအေနျဖင့္ အပတ္တကုတ္ လုပ္ကိုင္စား ေသာက္သူမ်ား ရွိလာၾကေလသည္။
ရွမ္းခေမာက္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳကာ အစဥ္အဆက္ ရက္လုပ္စားေသာက္ေနသူမ်ားတြင္ အရင္း အႏွီးကင္းမဲ့၍ မိမိကုိယ္တုိင္လုပ္အားသက္သက္ကိုသာ အဓိကထား ျပဳလုပ္ရသူႏွင့္အရင္းအႏွီးရွိေသာ္လည္း အေသးစိတ္မျပဳ လုပ္ႏုိင္သူမ်ားဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲျခားပါ၀င္ၾကေလသည္။ ယင္းအပုိင္းႏွစ္ပိုင္းအနက္မွ မည္သည့္အပိုင္းက ပါ၀င္ျပဳလုပ္သည္ျဖစ္ေစ မုိင္းေနာင္နယ္၏ရွမ္းခေမာက္လုပ္ျခင္း အတတ္ပညာျပန္႔ပြားရာ ေရေသာက္ျမစ္အျဖစ္ ႏွစ္ပိုင္းစလုံးမွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ပါ၀င္ၾက ရေလသည္။ ယခုအခါ ၿမိဳ႕ျပမ်ားေပၚတြင္ပင္ ယင္းရွမ္းခေမာက္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရက္လုပ္လာၿပီျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ေပၚမွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအဖုိ႔မူ ၀ါးမ်ားကို တစ္ဆင့္၀ယ္ယူရေလသည္။ ရက္လုပ္မႈ အတတ္ပညာကိုလည္း ေတာသို႔ဆင္းသင္ယူရေလ သည္။
ျပဳလုပ္ပုံ
ရွမ္းခေမာက္ ရက္လုပ္ရန္အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆုံး၀ါးမ်ားကို ရရွိသည့္အခါ အဆစ္မ်ားကို ခုတ္ပယ္၍ ေရစိမ္ထားရေလ သည္။ ေရစိမ္ၿပီး၍ ခြဲရန္ အသင့္ျဖစ္ေသာအခါမွ ၀ါးျခမ္းမ်ားခြဲစိတ္၍ ခြဲစိတ္သည့္အခါ လုိအပ္သည့္အေနအထား အရြယ္အစား ရရွိေစရန္ ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲစိတ္ရ၏။ ယင္းသို႔ခြဲစိတ္ၿပီးေသာ ၀ါးျခမ္းငယ္ေလးမ်ားကို ၀ါးေၾကာသင္ယူ၍ နန္းဆြဲကာ အေခ်ာ သပ္ရေလသည္။ သို႔အဆင့္ဆင့္ျပဳလုပ္ရသည့္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဓားထက္ျမက္ရန္ အထူးလိုအပ္လွေပသည္။ ဓားတုံးလွ်င္ မည္ မွ်ပင္ လူကကြ်မ္းက်င္ေသာ္လည္း ၀ါးမ်ား ပ်က္စီးတတ္ေလသည္။
၀ါးလုံးႀကီးမွတစ္လက္မ၏ဆယ္စိတ္မွ် ေသးငယ္လွေသာ ၀ါးေၾကာေလးမ်ားကို ေသေသသပ္သပ္ ေကာင္းေကာင္းမြန္ မြန္ ရရွိေစရန္ အေသးစိတ္ ဂရုတစိုက္ ျပဳလုပ္ရသည္မွာ မလြယ္လွေခ်။ အခ်ိန္ယူ၍ ျပဳလုပ္ရေလ၏။ ရက္လုပ္ရန္အတြက္ အ သင့္ျဖစ္ေနေသာ အေခ်ာသတ္နန္းဆြဲၿပီး ၀ါးေၾကာေလးမ်ား ရရွိေသာအခါမွ ခေမာက္ကို စတင္ရက္လုပ္ရေလသည္။ ၎၀ါး ေၾကာေလးမ်ားကို ရွမ္းခေမာက္၏အေပၚဆုံးအလႊာႏွင့္ေအာက္ဆုံးအလႊာအတြက္ ရက္လုပ္ရေလသည္။ ရက္လုပ္ရာတြင္ မည္ သည့္အထပ္အတြက္ ရက္လုပ္ေစကာမူ ၀ါးေၾကာအား အျပင္မွထား၍ ရက္ရ၏။ ရွမ္းခေမာက္၏အေပၚဆုံး အလႊာဆုိသည္မွာ ေငြခ်ည္၊ ေငြျပားမ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ယင္ထားသည့္၀ါးေၾကာအထပ္ေလးတစ္ထပ္ျဖစ္၍ ေအာက္ဆုံးအလႊာဆုိသည္မွာ ပုိး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ပိတ္စတုိ႔၏ေနရာအား အစားထုိးျပဳလုပ္ထားသည့္အထပ္ ျဖစ္ေလသည္။
ဤသို႔ ၀ါးေၾကာမွ်င္အထက္လႊာ ေအာက္လႊာ ထပ္ဆင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ရွမ္းခေမာက္ႏွစ္ဖက္စလုံး အေခ်ာျဖစ္သျဖင့္ “ႏွစ္ဖက္လွ”ဟုေခၚေလသည္။
ရွမ္းခေမာက္တစ္ခ်ပ္အား အပို္င္းအျခားအျဖစ္ ခြဲျခားလွ်င္-
(၁) ၀ါးေၾကာလႊာအေပၚဆုံးထပ္၊
(၂) ၀ါးအသားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ဒုတိယအလႊာ အလယ္ထပ္၊
(၃) ၀ါးအေၾကာ (သို႔မဟုတ္) ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ပိတ္စ အမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ ေအာက္ဆုံးအလႊာဟူ၍ ပုိင္းျခာဆစ္ ကန္႔၍ ထားႏုိင္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ အေသးစိတ္ ထပ္မံ၍ ခြဲျခားၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ ၀ါးအသားမ်ားျဖင့္ ရက္လုပ္ထားေသာအလယ္ လႊာသည္ ေနရာလပ္မရွိပဲ အသားသုံးထပ္ရွိေသာနည္းျဖင့္ ရက္လုပ္ထားသျဖင့္ အထပ္ကေလးငါးထပ္ ရွိေသး၏။ ဤသုိ႔ အ လယ္ထပ္မ်ားအား အဆင့္ဆင့္ ရက္လုပ္ထားျခင္းသည္ ခေမာက္တစ္ခုလုံး ေတာင့္တင္းခုိင္မာရန္ႏွင့္အပူဒဏ္အား ကာကြယ္ ႏုိင္ရန္အတြက္ ျဖစ္ေလသည္။
၀ါးေၾကာအထပ္ကေလးမ်ား ျပဳလုပ္သူမ်ားမွာ မုိင္းေနာင္နယ္မွ အသက္ ၆-ႏွစ္ေက်ာ္ကေလးမ်ားပင္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေလ သည္။ သို႔ေသာ္ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ရက္လုပ္ႏုိင္ပါသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားမွာမူ ေတာတက္၀ါးခုတ္ျခင္းမွ နန္းဆြဲအေခ်ာသတ္ျခင္း အထိသာ ခက္ခဲသည့္လုပ္ငန္းမ်ားအား လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မုိင္းေနာင္နယ္ဓေလ့အရ တစ္အိမ္မွတစ္အိမ္သို႔ အလည္အပတ္သြား လာရင္း ကူညီရက္လုပ္ေပးတတ္ၾကေလသည္။ တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္းတုိ႔၏ခ်စ္စရာေကာင္းသည့္ဓေလ့ထုံးစံေလးမ်ားဟုပင္ ဆုိရေပမည္။
ရွမ္းခေမာက္တြင္ ေခါင္ခ်ဳိးျခင္းႏွင့္အေရးႀကီးဆုံးေသာလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ အနားကြပ္ရာတြင္ ေသသပ္မႈမရွိလွ်င္ ပ်က္စီးလြယ္သည္။ အနားကို အပ္ခ်ည္ႏွင့္ထိန္းကြပ္ရသည္။ ထိန္းကြပ္သည့္အခါ ရုိးရုိး၀ါးအသားျဖင့္ ရက္လုပ္ေသာအလယ္ထပ္ အား သူ႔ခ်ည္းသက္သက္တစ္ႀကိမ္ ထိန္းကြပ္ရေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၀ါးေၾကာအေပၚထပ္၊ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္သက္ရာအစမ်ားကို စုေပါင္း၍ တစ္ႀကိမ္ထိန္းကြပ္ရေလသည္။
ထိန္းကြပ္ရာတြင္ တစ္လမခြဲရွိေသာ ပိ္တ္စအား ခေမာက္၏အနားစပ္တြင္ အထက္ေအာက္ မွ်တေအာင္ အညီအမွ်ထား ၿပီး ၎ပိတ္စေပၚတြင္ အုန္းလက္တံကဲ့သို႔ အလုံးကေလးမ်ား အေခ်ာသတ္ထားသည့္၀ါးတံကေလးမ်ားဟူ၍ ႏွစ္ဆင့္တင္ရ သည္။ ၀ါးတံႏွစ္တံရွိေသာ အတန္းကေလးမွာ ခေမာက္၏အနားစပ္တြင္ ရွိၿပီး ၀ါးတံသုံးတံရွိေသ အတန္းေလးမွာ ပိတ္စ၏အ နားစပ္တြင္ ရွိ၏။ ၀ါးတံတင္ၿပီးလွ်င္ ၀ါးတံ၏တန္းေပၚ၌ သုံးလက္မကြာ၍ ခ်ည္ျဖင့္ထိန္းရ၏။ အမ်ားဆုံး အသုံးျပဳေသာအေရာင္ မွာ အနီအျပာတုိ႔ျဖစ္သည္။
ရွမ္းခေမာက္သည္ ရက္လုပ္မႈအပိုင္းမွ အနားကြပ္ျခင္းမ်ားအထိ ျပဳလုပ္ၿပီးလွ်င္ ၀ါးေၾကာအေပး၌ အေရာင္တင္ဆီသုတ္ ရေလသည္။ ၿပီးမွ ေမးသိုင္းႀကိဳင္းတပ္ဆင္ရေလသည္။ ေနာက္ ေခါင္ထိန္းတပ္ဆင္ရေလသည္။ ေနာက္ ေငြျပားခတ္ထားေသာ ထိပ္အုပ္(ေခါင္အုပ္)တပ္ဆင္ျခင္းမ်ား၊ ပန္းခ်ီေရးျခယ္ျခင္းမ်ား၊ ေငြခ်ည္ျဖင့္ပုံသဏၭာန္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဖာ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရေလ၏။ ဤကဲ့သို႔အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္ၿပီးမွသာ အသုံးျပဳရန္ အသင့္ျဖစ္ေသာ အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိေလသည္။
ျမန္မာျပည္၏တုိင္းရင္းသားေသြးခ်င္း ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ ခေမာက္ရက္လုပ္ျခင္း လုပ္ငန္းသည္ သုံးစြဲသူ အေပၚတြင္သာ အသုံးျပဳသည္မဟုတ္ေပ။ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းထိမ္၊ ေငြခ်ည္၊ သိုးေမြး၊ ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတၱီပါ၊ ယက္ကန္းစေသာ လုပ္ငန္းမ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားအားလည္း အက်ဳိးျပဳေပ၏။ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈရွိလွ်င္ တီထြင္သေလာက္ ပိုမုိျမင့္မားလာေပမည္။ စုေပါင္း၍စနစ္ တက် လုပ္ကုိင္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေစ်းကြက္တြင္သာမက ကမ ၻာ့ေစ်းကြက္သို႔ပင္ ထုိးေဖာက္ႏုိင္မည့္လုပ္ငန္းတစ္ ခုပင္ ျဖစ္သည္။
ရွမ္းခေမာက္ရက္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းအား က်ယ္ျပန္႔စြာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္လုပ္ကုိင္ႏုိင္၍ တုိင္းရင္းသားရုိးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ကို ျမင့္မားစြာျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ပါေစသတည္း။ ။
ေအာင္စည္ဟိန္း
မွတ္ခ်က္။ ။၁၉၇၇-ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလထုတ္ ျမ၀တီမဂၢဇင္း စာမ်က္ႏွာ(၄၂ မွ ၄၄ ထိ)၌လာရွိေသာေဆာင္းပါးကို ျပန္၍ စာစီ ရုိက္ထားပါသည္။
No comments:
Post a Comment